การส่องกล้องทางเดินน้ำดีและตับอ่อน (Endoscopic retrograde cholangiopancreatography: ERCP)

• เป็นการส่องกล้องตรวจและรักษาโรคระบบทางเดินน้ำดีและตับอ่อน โดยใช้กล้องผ่านทางปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหารเข้าไปยังบริเวณลำไส้เล็กส่วนต้น ซึ่งบริเวณที่มีหูรูดที่เป็นรูเปิดของท่อน้ำดี โดยการใส่ขดลวดเข้าไปในหูรูดของทางเดินน้ำดีร่วมกับการใช้สารทึบรังสีในการถ่ายภาพรังสีของท่อน้ำดี และท่อตับอ่อน รวมทั้งสามารถใช้ในการรักษาโรคของท่อน้ำดีและท่อตับอ่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ใช้ในการรักษาภาวะดีซ่านเนื่องจากการอุดตันของท่อน้ำดี
•  เพื่อทำการรักษาโรคของท่อน้ำดี เช่น ภาวะนิ่วในท่อน้ำดี โดยสามารถเอานิ่วออกจากท่อน้ำดี การใส่ท่อระบายน้ำดีในผู้ป่วย มะเร็งท่อน้ำดีหรือท่อน้ำดีตีบ รวมทั้งรักษาภาวะท่อน้ำดีติดเชื้อ เป็นต้น 
• เพื่อรักษาโรคของตับอ่อน เช่น การเอานิ่วออกจากท่อตับอ่อน หรือ เพื่อวางท่อระบายเหนือรอยต่อส่วนที่รั่วของท่อตับอ่อน (Pancreatic Fistula)

ขั้นตอนการตรวจ

• งดน้ำงดอาหาร 6-8 ชั่วโมง ก่อนการทดสอบ
• คุณอาจได้รับคำแนะนำให้ปรับขนาดยาหรือหยุดใช้ยาเฉพาะก่อนการตรวจ เช่น ยาที่มีผลต้านการแข็งตัวของเลือด หากคุณเป็นโรคเบาหวาน จะมีการปรับขนาดยาในตอนเช้าของคุณ (ยาเม็ดหรืออินซูลิน)
• ยาส่วนใหญ่ เช่น ยารักษาความดันโลหิต สามารถรับประทานต่อไปได้ตามปกติ
• การให้ยาระงับปวด ร่วมกับ การใช้ยาดมสลบ เพื่อระงับปวด
• ผู้ป่วยทุกรายจำเป็นต้องเข้าพักในโรงพยาบาลต่อหลังจากทำหัตถการอย่างน้อย 24 ชั่วโมง หรือขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์

ภาวะแทรกซ้อน

ภาวะแทรกซ้อนทั่วไป ความรู้สึกไม่สบายที่พบบ่อยที่สุดหลังการตรวจ คือ ความรู้สึกท้องอืด อันเป็นผลมาจากอากาศที่เข้าไประหว่างการตรวจ มีอาการเจ็บคอเล็กน้อย

ภาวะแทรกซ้อนเฉพาะ

• ตับอ่อนอักเสบ (การอักเสบของตับอ่อน) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยที่สุด ซึ่งเกิดขึ้นในประมาณ 3-5 % ของผู้ที่ได้รับ ERCP เมื่อเกิดขึ้น มักจะไม่รุนแรง ทำให้เกิดอาการปวดท้องและคลื่นไส้ ซึ่งจะหายไปเองหลังจากอยู่ในโรงพยาบาล 2-3 วัน ตับอ่อนอักเสบไม่บ่อยนักอาจรุนแรงกว่านี้

• ลำไส้เล็กส่วนต้นทะลุ โอกาสเกิดความเสียง 1% ภาวะเลือดออกในลำไส้เล็กส่วนต้น เนื่องจากมีการตัดบริเวณหูรูดท่อน้ำดี
• ภาวะเลือดออกอาจเกิดขึ้นทันที หรือเกิดขึ้นหลัง 24 ชั่วโมงหลังส่องกล้อง ผู้ป่วยที่รับประทานยาในกลุ่มละลายลิ่มเลือดจะเพิ่มภาวะเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเลือดออกในลำไส้เล็กส่วนต้น โอกาสเกิดภาวะเลือดออกในลำไส้เล็กส่วนต้นประมาณ 2.5 -5%
• ติดเชื้อในท่อน้ำดีหลังส่องกล้อง ผู้ป่วยอาจมีอาการปวดท้อง มีไข้ ส่วนใหญ่จะสามารถเกิดภาวะเสี่ยงต่อการติดเชื้อ 5 -10% โดยปกติจะมีการให้ยาปฏิชีวนะ เพื่อลดโอกาสการติดเชื้อก่อนทำการส่องกล้อง เพื่อลดการติดเชื้อในท่อน้ำดี

อาการที่ควรต้องพบแพทย์

คุณมีอาการใด ๆ ต่อไปนี้ แจ้งให้แพทย์ทราบทันที:

●ปวดท้องอย่างรุนแรง

● ท้องอืดมาก

● อาเจียน

● มีไข้หรือหนาวสั่น

● อุจจาระสีดำหรือมีเลือดปน

●กลืนลำบากหรือเจ็บคออย่างรุนแรง

 

บทความเรียบเรียงโดย

แพทย์หญิงณัชพร นพเคราะห์
อายุรแพทย์ผู้ชำนาญการระบบทางเดินอาหารและตับ

 

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ