โรคมือ เท้า ปาก เป็นโรคที่พบได้บ่อยในเด็กเล็กโดยเฉพาะช่วงหน้าฝน เพราะเป็นช่วงที่เชื้อโรคสามารถแพร่กระจายได้ง่ายและรวดเร็ว โดยสาเหตุเกิดจากการติดเชื้อไวรัส 2 ชนิด คือ ไวรัสค็อกซากี (Coxsackie Virus) และสายพันธุ์เอนเทอโรไวรัส 71 (Enterovirus 71) หรือที่เราคุ้นเคยกันในชื่อสั้นๆ ว่า ไวรัส EV 71  

อาการของโรคมือเท้าปาก

สำหรับเด็ก หรือผู้ใหญ่ที่เป็นโรคมือ เท้า ปากนั้น มักจะมีอาการแสดงที่พบได้ ดังนี้

• ผู้ป่วยมักมีอาการไข้ ในบางคนอาจมีไข้สูง
• มีผื่นเป็นลักษณะตุ่มน้ำใสหรือตุ่มสีแดงขึ้นบริเวณลำตัว ฝ่ามือหรือฝ่าเท้า
• มีแผลในปาก บางครั้งอาจมีผื่นขึ้นบริเวณอื่นด้วย เช่น เข่า ศอก หรือก้น เด็กอาจจะกินได้น้อยลงเนื่องจากเจ็บแผลในปาก

ส่วนมากอาการมักไม่รุนแรง และหายได้เอง โดยไข้ มักหายใน 2-3 วัน และผื่นมักหายใน 7-10 วัน แต่ในบางครั้งอาจเกิดการติดเชื้อที่รุนแรงและอันตรายมากกว่า คือการเกิดสมองอักเสบ หรือเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ซึ่งพบว่าเพิ่มความเสี่ยงในการเสียชีวิตมากขึ้นและมักพบในสายพันธ์ุเอนเทอโรไวรัส 71 (Enterovirus 71) หรือไวรัส EV 71 แต่อาการรุนแรงเหล่านี้ก็ยังพอมีสัญญาณเตือนโดยสังเกตได้จากการที่มีไข้สูง ไม่ลดลงใน 48 ชั่วโมง ซึม ดูอ่อนเพลียมาก มีกล้ามเนื้อกระตุกเป็นบางครั้ง ซึ่งผู้ป่วยที่มีอาการเหล่านี้ควรได้รับการประเมินอย่างรวดเร็ว

การติดต่อของโรคมือ เท้า ปาก

โรคมือ เท้า ปาก สามารถติดต่อจากคนสู่คนได้โดยผ่านระบบทางเดินอาหารและทางเดินหายใจจากการสัมผัสโดยตรง และสัมผัสทางอ้อมได้แก่

• น้ำมูก น้ำลาย หรือ อุจจาระของผู้ป่วย
• ของเล่น ผ้าอ้อม ผ้าเช็ดตัว
• ลูกบิดประตู
• น้ำ-อาหาร

ดังนั้นจึงสังเกตได้ว่า โรคมือเท้าปากมักระบาดใน โรงเรียนชั้นเด็กเล็ก อนุบาล หรือ Nursery ที่มีเด็กเล็กมากกว่าเด็กโตเนื่องจากยังเป็นวัยที่ยังไม่สามารถดูแลสุขลักษณะของตัวเองได้ดีนั่นเอง

การวินิจฉัยโรคมือ เท้า ปาก

การตรวจหาโรค มือ เท้า ปากสามารถวินิจฉัยได้จากอาการและลักษณะผื่นได้ โดยไม่จำเป็นต้องอาศัยผลทางห้องปฏิบัติการ ยกเว้นในกรณีที่อาการไม่ชัดเจน หรือต้องการแยกจากโรคอื่นๆที่อาการอาจใกล้เคียงกัน สามารถตรวจเชื้อได้จากการป้ายโพรงจมูก หรือส่งตรวจเชื้อในอุจจาระ

การดูแลรักษามือ เท้า ปาก

การรักษาโรคมือ เท้า ปากนี้ ไม่มียารักษาโดยเฉพาะ จะเป็นการดูแลรักษาตามอาการ เนื่องจากโดยทั่วไปร่างกายสามารถฆ่าเชื้อไวรัสได้เอง จึงต้องรักษาตามอาการและให้ร่างกายได้ทำการรักษาตัวเอง โดยมักจะใช้เวลาประมาณ 5-10 วัน ด้วยวิธีการดูแลโรคมือ เท้า ปาก ดังนี้

• หากมีไข้ให้รับประทานยาลดไข้ 
• ในเด็กเล็กที่มีแผลในปากให้ทายาแก้เจ็บแผลในปาก 
• ในบางกรณีที่ผู้ป่วยกินน้ำและอาหารได้น้อยมาก อาจต้องพิจารณาให้สารน้ำทางหลอดเลือด เป็นต้น

แต่ในขณะเดียวกันโรคมือ เท้า ปากก็สามารถพบภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ ซึ่งจะที่มีสัญญาณของโรคที่รุนแรง เช่น ไข้สูง ไข้ไม่ลดลงใน 48 ชั่วโมง ซึม ดูอ่อนเพลียมาก ตาลอย มีกล้ามเนื้อกระตุก ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการประเมินอย่างรวดเร็ว และรับไว้รักษาในโรงพยาบาลเพื่อประเมินอาการอย่างใกล้ชิด 

การป้องกันโรค มือ เท้า ปาก

• โดยทั่วไปเชื้อไวรัสตายง่ายในที่แห้งและร้อน การต้มและนึ่งอุปกรณ์ หรือสิ่งของ เครื่องใช้สามารถฆ่าเชื้อนี้ได้ 
• การล้างมือด้วยแอลกอฮอล์ล้างมือ ไม่สามารถฆ่าเชื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงควรล้างมือด้วยสบู่และน้ำจะดีที่สุด 
• ในกรณีที่มีเด็กป่วยเป็นโรคมือ เท้า ปาก ผู้ปกครองควรให้เด็กอยู่บ้านและงดการออกไปเล่นกับเด็กคนอื่น เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดที่สามารถติดต่อจากคนสู่คนได้ 
• อีกหนึ่งทางเลือกเสริมเพื่อป้องกันการติดต่อและลดความรุนแรงของโรคมือ เท้า ปาก แนะนำให้ป้องกันเชื้อด้วยการฉีดวัคซีนป้องกันโรคมือ เท้า ปาก

โรคมือ เท้า ปาก จากเชื้อเอนเทอโรไวรัสป้องกันและบรรเทาได้ด้วยการฉีดวัคซีนป้องกันโรคมือเท้าปาก

ในปัจจุบัน มีวัคซีนป้องกันโรคมือเท้าปาก ที่ได้รับการอนุมัติจากองค์การอาหารและยา (อย.) ในประเทศไทยแล้วนั่นคือ EntroVac ซึ่งเป็นวัคซีนที่พัฒนามาจากเชื้อตาย โดยต้องฉีดให้ครบ 2 เข็ม ซึ่งจะสามารถช่วยป้องกันการติดเชื้อของสายพันธุ์เอนเทอโรไวรัส 71 หรือไวรัส EV 71 ที่รุนแรงได้ถึง 97% รวมถึงช่วยลดความรุนแรงเมื่อติดเชื้อได้ 100%

วัคซีนพร้อมแล้ววันนี้… ในราคาโปรโมชันพิเศษ 

สนใจเข้ารับวัคซีนโรค มือ เท้า ปาก จากเชื้อไวรัส EV 71 สำหรับเด็กคลิกดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่นี่

ข้อควรรู้ก่อนรับ วัคซีน EntroVac หรือวัคซีนป้องกันโรค มือ เท้า ปาก จากเชื้อไวรัส EV 71
1. อายุที่รับวัคซีนได้ คือ 6 เดือน - 5 ปี
2. ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ 2 เข็ม โดยเว้นระยะห่างระหว่างเข็ม 1 เดือน
3. วัคซีนชนิดนี้ป้องกัน - ลดความรุนแรงของโรคมือเท้าปาก ที่เกิดจาก Enterovirus เท่านั้น ไม่สามารถป้องกันโรค มือ เท้า ปาก ที่เกิดจากไวรัสชนิดอื่นๆ ได้

4. หลังฉีดวัคซีนป้องกันโรคมือ เท้า ปาก อาจมีผลข้างเคียงบวม แดงบริเวณที่ฉีดได้ และอาจมีไข้เล็กน้อย
5. มีการศึกษาในประเทศไทยในช่วงปี 2000-2017 พบว่าโรคมือเท้าปากในประเทศไทยเกิดจากเชื้อ Enterovirus ประมาณ 70% และ Coxsackie Virus ประมาณ 30 % แต่อย่างไรก็ตาม ข้อมูลการระบาดอาจเปลี่ยนแปลงไปได้ในแต่ละปี

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม 

ศูนย์กุมารเวช ชั้น 3 โรงพยาบาลวิมุต 
ให้บริการ 24 ชั่วโมง โทร 0-2079-0038
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์ได้

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ