“สลักเพชรจม” หรือทางการแพทย์เรียกว่า “ภาวะกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท” หลายคนอาจไม่คุ้นหรือยังไม่เคยได้ยินมาก่อน ซึ่งเป็นหนึ่งในภาวะที่กระดูกและกล้ามเนื้อสะโพกเกิดการบาดเจ็บ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จึงมักจะมาพร้อมอาการปวดสะโพกร้าวลงขา โดยเฉพาะมนุษย์ออฟฟิศที่ต้องนั่งทำงานนานๆ ไม่มีการขยับเขยื้อนร่างกาย พฤติกรรมแบบนี้จะทำให้มีอาการปวดมากขึ้น! หากปล่อยไว้นานยิ่งส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ลองมาทำความเข้าใจถึงสาเหตุ อาการ พร้อมท่าบริหารร่างกาย เพื่อให้สามารถบรรเทาอาการปวดได้อย่างมีประสิทธิภาพ! 

สาเหตุของโรคสลักเพชรจมเกิดจากอะไร?
สลักเพชรจม หรือภาวะกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท (Piriformis Syndrome) เกิดจากกล้ามเนื้อสลักเพชร Piriformis Muscle หรือกล้ามเนื้อขนาดเล็กที่อยู่บริเวณก้นและสะโพก ที่ทำหน้าที่ช่วยให้ต้นขาสามารถเคลื่อนไหวตามอริยาบทต่างๆ เกิดภาวะตึงและหดเกร็งจากการใช้งาน จนไปกดทับเส้นประสาท Sciatic Nerve จึงทำให้การส่งสัญญาณไปยังกล้ามเนื้อขาผิดพลาด และกลายเป็นอาการปวดสะโพกร้าวลงขา หรือบางคนอาจมีอาการชาและอ่อนแรงร่วมด้วย

เช็ก! อาการเสี่ยงที่เข้าข่ายโรคสลักเพชรจม!
หากคุณกำลังเผชิญกับอาการปวดสะโพกอยู่ ลองมาเช็กอาการร่วมอื่นๆ ที่อาจเป็นสัญญาณนำไปสู่โรคสลักเพชรจมได้ดังนี้  

• ปวดหลังช่วงล่าง ปวดสะโพกร้าวลงขา 
• รู้สึกปวดลึกๆ ที่บริเวณก้นกบ กล้ามเนื้อก้น หรือสะโพก
• มักมีอาการปวดมากขึ้นเมื่อนั่งนานๆ หรือเดินนานๆ 
• มีอาการปวดมากขึ้นเมื่อยืดกล้ามเนื้อ
• กล้ามเนื้อบริเวณสะโพกเคลื่อนไหวได้น้อยลง 
• มักมีอาการปวดแบบเป็นๆ หายๆ 

5 ท่าบริหารสลักเพชรจม ลดอาการปวดสะโพก ยืดกล้ามเนื้อ!
การทำท่าบริหารหรือทำกายภาพบำบัดจะช่วยฟื้นฟูกล้ามเนื้อสลักเพชรให้มีความยืดหยุ่น แข็งแรงขึ้น ลดอาการเจ็บปวดได้ดี มาดูไปพร้อมกันว่าสามารถทำได้อย่างไรบ้าง 

ท่าที่ 1 : นอนตะแคงข้าง จากนั้นกางขาข้างหนึ่งขึ้นโดยให้นิ้วเท้าชี้ไปด้านหน้า ยกขาค้างไว้ 10 วินาที แล้วทำซ้ำ 3 เซต แล้วจึงสลับไปทำอีกข้างหนึ่ง  
ท่าที่ 2 : นอนหงายแล้วงอเข่าซ้ายไขว้ไปข้างขวา ขาขวาเหยียดตรง จากนั้นยื่นมือขวาไปจับเข่าซ้าย แล้วค่อยๆ ยืดกล้ามเนื้อขาไปทางด้านขวา ค้างไว้ 10 วินาที แล้วทำซ้ำ 3 เซต จากนั้นจึงสลับไปทำอีกข้าง 
ท่าที่ 3 : นอนหงายแล้วงอเข่าขึ้นทั้ง 2 ข้าง จากนั้นพักข้อเท้าของขาขวาไว้บนเข่าของขาซ้าย ดึงต้นขาซ้ายเข้าไปชิดกับหน้าอกประมาณ 15-20 วินาที ทำซ้ำ 3 เซต แล้วเปลี่ยนไปทำอีกข้างหนึ่ง 
ท่าที่ 4 : ยืนตัวตรงที่บริเวณข้างโต๊ะ และงอเข่าขวาวางไว้บนโต๊ะ จากนั้นยืดกล้ามเนื้อด้วยการยื่นมือทั้ง 2 ข้างไปจับที่ขอบโต๊ะ แล้วเอนตัวไปด้านหน้าเพื่อเพิ่มองศาการยืด ค้างไว้ประมาณ 20 วินาที แล้วทำซ้ำ 3 เซต จากนั้นจึงยกขาอีกข้างสลับขึ้นมาทำ 
ท่าที่ 5 : ให้นวดบริเวณกล้ามเนื้อสลักเพชร โดยใช้ลูกเทนนิสวางไว้ที่พื้นแล้วนั่งทับให้ตรงกับบริเวณแก้มก้น จากนั้นนวดคลึงไปมาเบาๆ เพื่อคลายกล้ามเนื้อ 

วิธีการรักษาโรคสลักเพชรจม
โรคสลักเพชรจมหรือกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาทสามารถรักษาได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วยแต่ละคน โดยวิธีการรักษาสลักเพชรจมมีดังนี้

• รักษาด้วยการใช้ยา
  หากผู้ป่วยมีอาการปวดที่ไม่รุนแรงแพทย์จะให้ยาบรรเทาอาการปวด เช่น ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) ยาแก้ปวด หรือยาคลายกล้ามเนื้อ เพื่อประคับประคองอาการพร้อมกับแนะนำให้บริหารกล้ามเนื้อร่วมด้วย 

• การทำกายภาพบำบัด
  การทำกายภาพบำบัดจะช่วยฟื้นฟูกล้ามเนื้อสลักเพชรให้มีความยืดหยุ่นและแข็งแรงขึ้น ทั้งยังช่วยลดอาการปวดกล้ามเนื้อได้ โดยใช้วิธีการยืดและนวดเพื่อคลายกล้ามเนื้อ หรือใช้เครื่องมือไฟฟ้าทางการแพทย์โดยตรง เช่น คลื่นอัลตราซาวด์ เครื่องมือ Shock Wave เป็นต้น 

• การฉีดสเตียรอยด์
  แพทย์จะทำการฉีดสเตียรอยด์ให้ผู้ป่วย เพื่อให้กล้ามเนื้อสลักเพชรคลายตัว ซึ่งวิธีการนี้จะใช้สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการปวดสลักเพชรรุนแรง และไม่สามารถรักษาได้ด้วยยาหรือการทำกายภาพบำบัด 

• การรักษาด้วยการผ่าตัด
  การผ่าตัดรักษาสลักเพชรจมเป็นวิธีที่แพทย์จะใช้ก็ต่อเมื่อผู้ป่วยรักษาด้วยวิธีอื่นแล้วไม่หาย ซึ่งเป็นการผ่าตัดเอาเนื้อเยื่อแผลหรือกล้ามเนื้อบริเวณที่กดทับเส้นประสาทออก ซึ่งจะช่วยให้อาการปวดสะโพกหายขาดได้ 
  
  จะเห็นได้ว่าอาการสลักเพชรจมหรือกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท เป็นอาการปวดสะโพกที่บั่นทอนการใช้ชีวิตของผู้ป่วยอย่างมาก แต่เรายังสามารถหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงเพื่อลดโอกาสเกิดโรคได้ เช่น ออกกำลังกายยืดกล้ามเนื้อ โดยเน้นช่วงสะโพก ก้น และเอว ไม่นั่งหรือเดินนานเกินไป และปรับท่านั่งให้เหมาะสม เป็นต้น แต่หากพบว่ามีอาการน่าสงสัยดังที่กล่าวไปข้างต้น แนะนำให้มาพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรับการรักษาอย่างเหมาะสม

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่
ศูนย์กระดูกและข้อ ชั้น 4  โรงพยาบาลวิมุต 
เวลาทำการ 08:00 - 20:00  น. โทร. 0-2079-0060
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์ 

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ