“เหงือก” เป็นส่วนสำคัญของช่องปากที่หลายคนมักไม่ค่อยใส่ใจ เพราะมองว่าไม่เกี่ยวข้องกับสุขภาพฟันโดยตรง แต่ในความจริงแล้ว เหงือกมีบทบาทสำคัญในการปกป้องกระดูกและยึดเหนี่ยวฟันให้มั่นคง แข็งแรง ไม่โยก รวมทั้งเป็นด่านแรกในการป้องกันเชื้อโรคไม่ให้ลุกลามเข้าสู่กระดูกเบ้าฟันและรากฟัน ซึ่งหนึ่งในปัญหาที่เกิดขึ้นกับเหงือกและพบได้บ่อยในชีวิตประจำวันคือ “เหงือกบวม” 

หลายคนอาจมองว่าอาการนี้เป็นเรื่องเล็กน้อย แต่ความจริงแล้ว เหงือกบวมอาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพช่องปากที่ซ่อนอยู่ และหากปล่อยไว้นาน อาจลุกลามจนกระทบถึงกระดูกและฟันจนทำให้เกิดอาการฟันโยก เป็นหนอง  ซ้ำร้ายไปกว่านั้น เหงือกบวม หรือเหงือกอักเสบยังส่งผลกระทบต่อร่างกายโดยรวม โรคเบาหวาน โรคหัวใจ และภาวะกระดูกพรุนให้แย่ลงไปกว่าเดิมอีกด้วย

บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุของเหงือกบวม รูปแบบอาการที่บ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพต่างๆ รวมถึงวิธีการรักษาและการป้องกันอย่างถูกต้อง

เหงือกบวม มีลักษณะอาการอย่างไร ?

อาการเหงือกบวมสามารถสังเกตได้ไม่ยาก มักเริ่มจากเหงือกที่เคยมีสีชมพูอ่อนเปลี่ยนเป็นสีแดงเข้มหรือแดงคล้ำ อาจรู้สึกระคายเคือง มีอาการเจ็บขณะเคี้ยวอาหาร หรือมีเลือดออกง่ายเวลาแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟัน มักเกิดร่วมกับการมีหินปูนสะสม มีคราบพลัคเกาะฟันหนา

ในผู้ป่วยบางราย อาการอาจไม่ชัดเจน จนอาจทำให้เข้าใจผิดว่าเป็นเรื่องปกติของเหงือก แต่ถ้าปล่อยทิ้งไว้นาน อาการอักเสบอาจลุกลามลงไปถึงกระดูกรองรับฟัน ส่งผลให้ฟันโยก หรือสูญเสียฟันในที่สุดได้

สาเหตุของเหงือกบวม เกิดจากอะไรได้บ้าง ?

หลายคนอาจสงสัยว่า เหงือกบวมเกิดจากอะไร ? คำตอบคือมีได้หลากหลายปัจจัย อาการเหงือกบวมสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ซึ่งบางอย่างอาจเป็นเพียงปัญหาเล็กน้อย แต่บางอย่างอาจบ่งชี้ถึงโรคในช่องปากที่ต้องรีบรักษา ซึ่งสาเหตุที่พบได้บ่อย มีดังนี้

1. การสะสมของหินปูน โดยมีสาเหตุจากโรคภายในช่องปาก อาทิเช่น
   - โรคเหงือกอักเสบ (Gingivitis) มีคราบพลัคสะสมทั้งส่วนเหนือเหงือกและใต้เหงือก
   - โรคปริทันต์ (Periodontitis) หินปูนใต้เหงือกจำนวนมาก มีการทำลายกระดูกหุ้มรากฟัน
2. การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน เช่น การตั้งครรภ์
3. ผลข้างเคียงจากยา เช่น ยากันชัก ยาลดความดันโลหิต ยากดภูมิคุ้มกัน
4. แผลในช่องปาก หรือการระคายเคือง เศษอาหารหมักหมม
5. เหงือกบวมจากยา หรือโรคทางระบบอื่นๆ 

เหงือกบวมแต่ละแบบ บ่งบอกอะไรได้บ้าง ?

ลักษณะของการบวมที่แตกต่างกันสามารถบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่หลากหลาย โดยลักษณะเหงือกบวมที่ควรเฝ้าระวัง เนื่องจากอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกโรค มีดังนี้

• เหงือกบวมแดง มีเลือดออกขณะแปรงฟัน มักเกิดจากโรคเหงือกอักเสบ หินปูนสะสม และคราบพลัค
• เหงือกบวมเฉพาะจุด มีหนอง หรือปวดจี๊ดเฉียบพลัน อาจเป็นฝีเหงือก หรือการติดเชื้อในรากฟัน
• เหงือกบวมทั้งปาก ฟันเริ่มโยก เป็นอาการของโรคปริทันต์ระยะรุนแรง หรือโรคทางระบบ และผลข้างเคียงจากยา

เหงือกบวมรักษายังไง จัดการอย่างไรไม่ให้ลุกลาม ?

ผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บปวดเรื้อรังอาจเกิดคำถามว่า เหงือกบวมรักษายังไง ? โดยเฉพาะเมื่ออาการไม่ทุเลาลงและเริ่มส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน การเข้ารับการประเมินจากทันตแพทย์และเริ่มดูแลรักษาอย่างถูกต้องตั้งแต่ระยะแรกจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยมีแนวทางการรักษาเหงือกบวมที่ควรทราบ ดังนี้

• ขูดหินปูนและเกลารากฟัน (Scaling & Root Planing)
• ใช้ยาปฏิชีวนะร่วมรักษาแบบเฉพาะที่ กรณีติดเชื้อรุนแรง
• รักษารากฟัน (Root Canal Treatment)
• ผ่าตัดเหงือก (Periodontal Surgery)
• ดูแลโรคร่วม เช่น เบาหวาน 

วิธีป้องกันเหงือกบวม ดูแลอย่างไรให้สุขภาพเหงือกแข็งแรง

แม้อาการเหงือกบวมจะสามารถรักษาได้ แต่การป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นตั้งแต่แรกย่อมเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด ซึ่งวิธีป้องกันที่สามารถทำง่ายๆ ได้ด้วยตัวเองมีดังนี้

• แปรงฟันวันละ 2 ครั้ง ด้วยแปรงขนนุ่มและยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์
• ใช้ไหมขัดฟัน หรือแปรงซอกฟันทุกวัน
• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ รักษาช่องปากให้ชุ่มชื้น
• ตรวจสุขภาพช่องปากกับทันตแพทย์ทุก 6 เดือน

แม้อาการเหงือกบวมอาจดูเหมือนไม่ใช่เรื่องใหญ่ในระยะแรก แต่หากปล่อยไว้โดยไม่ดูแล อาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพช่องปากที่รุนแรงได้ในระยะยาว การหมั่นรักษาสุขภาพช่องปาก เช่น การแปรงฟันอย่างถูกวิธี ใช้ไหมขัดฟัน และพบทันตแพทย์เป็นประจำ จึงเป็นกุญแจสำคัญในการดูแลเหงือกและฟันของคุณให้แข็งแรงได้ในระยะยาว

 

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่

ศูนย์ทันตกรรม ชั้น 5 โรงพยาบาลวิมุต

เวลาทำการ 09:00 - 19:00 น. โทร. 0-2079-0026

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ