ในยุคที่ไลฟ์สไตล์เปลี่ยนไปตามเทคโนโลยี ‘พอต’ หรือบุหรี่ไฟฟ้ากลายเป็นทางเลือกใหม่ของผู้ที่สูบบุหรี่ ด้วยภาพลักษณ์ที่ทันสมัย ขนาดกะทัดรัด และกลิ่นหอม กลุ่มวัยรุ่นและคนวัยทำงานจึงหันมาใช้พอตแทนบุหรี่แบบดั้งเดิม โดยเข้าใจว่า “อันตรายน้อยกว่า” หรือ “ปลอดภัยกว่า” แต่ในความเป็นจริงแล้ว โทษของบุหรี่ไฟฟ้ายังคงร้ายแรง และการสูบพอตยังมีข้อเสียต่อร่างกายไม่ว่าจะโดยทางตรงหรือทางอ้อม ด้วยเพราะสารเหล่านี้มีศักยภาพในการก่อโรคไม่น้อยกว่าบุหรี่แบบมวน และยังอาจก่อผลกระทบต่อสุขภาพในแบบที่หลายคนคาดไม่ถึง 

บทความนี้จะพาไปไขคำตอบว่าแท้จริงแล้ว บุหรี่ไฟฟ้าอันตรายน้อยกว่าบุหรี่ธรรมดาไหม พร้อมเจาะลึกถึงภัยของการสูบพอตว่ามีข้อเสียต่อร่างกายอย่างไร และทำไมเราจึงควรหลีกเลี่ยง…ก่อนที่จะสายเกินแก้

รู้ทัน โทษบุหรี่ไฟฟ้าคืออะไร ? บุหรี่ไฟฟ้าอันตรายไหม ?

บุหรี่ไฟฟ้า หรือที่หลายคนรู้จักในชื่อ ‘พอต’ คืออุปกรณ์ที่ใช้พลังงานไฟฟ้าในการให้ความร้อนกับของเหลว หรือน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้า เพื่อสร้างไอระเหยสำหรับสูดดม แม้จะไม่มีควันจากการเผาไหม้เหมือนบุหรี่ทั่วไป แต่ไอระเหยที่เกิดขึ้นกลับแฝงไปด้วยสารเคมีหลายชนิด ซึ่งบางชนิดมีคุณสมบัติเป็นพิษต่อร่างกายและอาจก่อโรคได้ในระยะยาว สารสำคัญที่มักพบในน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้า ได้แก่

• นิโคติน (Nicotine) สารออกฤทธิ์ที่พบทั้งในบุหรี่ธรรมดาและบุหรี่ไฟฟ้า มีฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิตเพิ่มขึ้น และยังเป็นสารเสพติดที่ทำให้เกิดการพึ่งพิงได้ง่าย โดยเฉพาะในวัยรุ่นซึ่งสมองยังอยู่ในช่วงพัฒนา การได้รับนิโคตินอย่างต่อเนื่องจึงอาจส่งผลต่อการเรียนรู้ อารมณ์ และความจำ
• โพรไพลีนไกลคอล (Propylene Glycol) และกลีเซอรีน (Glycerin) เป็นสารเคมีที่ใช้สร้างไอหรือควันในบุหรี่ไฟฟ้า เมื่อถูกความร้อนและสูดดมเข้าสู่ร่างกาย อาจก่อให้เกิดการระคายเคืองทางเดินหายใจ เช่น ไอ เจ็บคอ และแน่นหน้าอก หากผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหอบหืด หรือโรคปอดเรื้อรัง ได้รับเข้าไป ก็อาจทำให้อาการกำเริบได้ง่ายขึ้น
• สารแต่งกลิ่นและรส จุดเด่นที่ทำให้บุหรี่ไฟฟ้าได้รับความนิยมคือกลิ่นและรสชาติหลากหลายจากสารแต่งกลิ่นที่เติมลงในน้ำยา ซึ่งในบางชนิด เช่น ไดอะเซทิล (Diacetyl) ถูกเชื่อมโยงกับโรคปอดร้ายแรงอย่าง “ปอดแข็ง” (Bronchiolitis Obliterans) นอกจากนี้ ยังอาจพบสารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) และโลหะหนัก ซึ่งอาจก่อพิษสะสมในร่างกายเมื่อใช้อย่างต่อเนื่อง

แม้บุหรี่ไฟฟ้าจะไม่มีการเผาไหม้เหมือนบุหรี่ทั่วไป แต่การให้ความร้อนกับสารเคมีเหล่านี้จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเคมี เกิดเป็นอนุภาคขนาดเล็กที่สามารถแทรกซึมเข้าสู่เนื้อเยื่อปอดและกระแสเลือดได้โดยตรง ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรัง

การสูบพอตมีข้อเสียต่อร่างกายอย่างไรบ้าง ?

ไอระเหยจากบุหรี่ไฟฟ้าหรือพอต ล้วนแฝงไปด้วยสารเคมีหลายชนิดที่ส่งผลกระทบต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย หากสูบต่อเนื่องในระยะยาว โทษของบุหรี่ไฟฟ้ายังสามารถก่อโรคร้ายที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ดังนี้ 

• โรคทางเดินหายใจเรื้อรัง การสูบไอน้ำที่มีโพรไพลีนไกลคอลและกลีเซอรีนเข้าไปในปอดอาจทำให้เนื้อเยื่อเกิดการระคายเคืองและอักเสบเรื้อรัง ส่งผลให้เกิดโรคทางเดินหายใจ เช่น หอบหืด ถุงลมโป่งพอง และหลอดลมอักเสบ ซึ่งอาจรุนแรงขึ้นเมื่อได้รับไอสารเคมีซ้ำ ๆ เป็นเวลานาน
• โรคปอดจากบุหรี่ไฟฟ้า (EVALI) เป็นภาวะอักเสบเฉียบพลันของปอดที่เกิดจากการสูบพอต โดยเฉพาะน้ำยาที่มีสารเติมแต่งบางชนิด ทำให้เกิดอาการหายใจลำบาก เจ็บหน้าอก ไอเรื้อรัง และอาจนำไปสู่ภาวะระบบหายใจล้มเหลวหรือเสียชีวิตในรายที่รุนแรง
• โรคหัวใจและหลอดเลือด นิโคตินในบุหรี่ไฟฟ้าเป็นสารที่มีฤทธิ์กระตุ้นระบบหัวใจและหลอดเลือด ทำให้หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิตสูงขึ้น และหลอดเลือดเกิดการหดตัว หากได้รับอย่างต่อเนื่องอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหลอดเลือดเรื้อรังอื่นๆ
• โรคในช่องปากและฟัน ไอน้ำจากการสูบพอตอาจทำลายสมดุลในช่องปาก ก่อให้เกิดภาวะปากแห้ง กลิ่นปาก เหงือกอักเสบ ฟันผุ และเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคปริทันต์ขั้นรุนแรง ที่อาจลุกลามจนกระทบถึงกระดูกขากรรไกร และสูญเสียฟันในระยะยาว

สรุปแล้ว บุหรี่ไฟฟ้าอันตรายน้อยกว่าบุหรี่ธรรมดา จริงหรือไม่ ?

ในความเป็นจริงแล้ว บุหรี่ไฟฟ้าไม่ได้ปลอดภัย หรืออันตรายน้อยกว่าบุหรี่ธรรมดา อย่างที่ใครหลายคนคิด แม้จะไม่มีการเผาไหม้และไม่มีสารทาร์ แต่บุหรี่ไฟฟ้าก็ยังคงมีสารพิษและอนุภาคละเอียดที่เข้าสู่ร่างกายได้โดยตรง และส่งผลเสียในระดับเซลล์เช่นกัน ซึ่งหนึ่งในโทษของบุหรี่ไฟฟ้าที่สำคัญคือความเข้มข้นของนิโคตินที่สูงมากกว่าบุหรี่ธรรมดาหลายเท่า และบางรุ่นสามารถปล่อยสารพิษอื่นๆ เช่น ฟอร์มาลดีไฮด์ หรือโลหะหนัก ซึ่งอาจสะสมในร่างกายและก่อให้เกิดโรคร้ายในระยะยาว 

นอกจากนี้ องค์การอนามัยโลก (WHO) รวมถึงหน่วยงานด้านสาธารณสุขทั่วโลก ต่างมีจุดยืนร่วมกันในการแนะนำให้หลีกเลี่ยงและเลิกใช้บุหรี่ไฟฟ้า เช่นเดียวกับบุหรี่แบบมวน เนื่องจากยังไม่มีวิธีการสูบบุหรี่รูปแบบใดที่ปลอดภัยอย่างแท้จริง การสูบสารเคมีเข้าสู่ร่างกายไม่ว่าจะในรูปแบบใด ล้วนเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง และส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่ 

ศูนย์สุขภาพปอด ชั้น 7 โรงพยาบาลวิมุต

เวลาทำการ 08:00-20:00 น. โทร. 0-2079-03015

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ