“ไซนัสอักเสบ” กับคำถามยอดฮิตที่คนปวดหัว ปวดจมูกต้องรู้ !

ปวดหัวตุบๆ ตื้อๆ บริเวณหน้าผาก โหนกแก้ม หรือหว่างคิ้ว คัดจมูก น้ำมูกไหล มีเสมหะเหนียวๆในคอ มีกลิ่นเหม็น... อาการเหล่านี้ อาจเป็นสัญญาณของ "ไซนัสอักเสบ" โรคยอดฮิตที่สร้างความทุกข์ทรมานให้ใครหลายคน วันนี้เรามีคำตอบสำหรับคำถามยอดฮิตเกี่ยวกับไซนัสอักเสบ ที่จะช่วยให้คุณเข้าใจโรคนี้มากขึ้น พร้อมรับมือและดูแลตัวเองได้อย่างถูกต้อง

ไซนัสอักเสบคืออะไร มีสาเหตุเกิดจากอะไร ?

ไซนัสคือโพรงอากาศในร่างกายที่อยู่บริเวณรอบจมูกและฐานสมอง ซึ่งจะช่วยเพิ่มพื้นที่ผิวของทางเดินหายใจ คอยช่วยปรับสมดุลอากาศให้อุ่นและชื้นขึ้น เป็นแอร์แบคป้องกันกันการกระแทกให้สมอง ทำให้กระโหลกเบาขึ้น รวมถึงยังช่วยปกป้องร่างกายจากเชื้อโรคต่างๆ ที่ลอยอยู่ในอากาศด้วย

ส่วนไซนัสอักเสบนั้นเกิดจากการอักเสบของเยื่อบุโพรงไซนัส โดยมีสาเหตุหลักๆ ได้แก่ 

• การติดเชื้อ : เชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อรา จะทำให้เกิดการบวมของเยื่อบุภายในช่องจมูก มักเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้เกิดไซนัสอักเสบเฉียบพลัน และบางรายอาจมีเชื้อแบคทีเรียสะสมอยู่ที่เยื่อบุโพรงจมูก ไซนัส และหลังโพรงจมูก ในรูปแบบของ biofilm  ทำให้ไซนัสอักเสบเรื้อรังได้ 
• โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ : ผู้ที่มีอาการภูมิแพ้ (เช่น แพ้ไรฝุ่น แมลงสาบ เชื้อรา ขนหรือผิวหนังของสัตว์เลี้ยง) มีความเสี่ยงที่จะเกิดไซนัสอักเสบ เนื่องจากเยื่อบุโพรงจมูกบวมและอักเสบ ทำให้เกิดการอุดตันของโพรงไซนัส หรือเกิดการอักเสบภายในเยื่อบุโพรงไซนัสได้ด้วย
• ฟันผุ : การติดเชื้อที่รากฟัน โดยเฉพาะฟันกรามซี่บน มักเป็นไซนัสข้างแก้มมากที่สุด เพราะมีโครงสร้างที่เชื่อมกัน บางรายมีรากฟันเข้าไปอยู่ในโพรงไซนัส หลังจากถอนฟันซี่ที่ผุแล้วอาจมีรูเชื่อมระหว่างในปากกับไซนัส ทำให้เกิดการติดเชื้อเข้าไปในโพรงไซนัสเรื้อรังได้ 
• ปัจจัยอื่นๆ : เช่น การแพ้ยากลุ่มแอสไพริน โรคหอบหืด โรคที่มีการทำงานของเซลล์ขนกวักผิดปกติ ภูมิคุ้มกันบกพร่อง เนื้องอกในโพรงจมูก และผนังกั้นจมูกที่คดรุนแรงจนไปอุดตันบริเวณรูเปิดไซนัส 

ไซนัสอักเสบมีอาการอะไรบ้าง ?

อาการที่บ่งบอกว่าคุณอาจกำลังเผชิญกับไซนัสอักเสบ มีดังนี้

• คัดจมูก รู้สึกแน่นจมูก หายใจไม่สะดวก
• มีอาการปวด ปวดบริเวณใบหน้า โดยเฉพาะหน้าผาก โหนกแก้ม รอบดวงตา หรือหว่างคิ้ว
• น้ำมูก อาจไหลทางหน้าจมูก หรือไหลลงคอ ทำให้มีอาการระคายคอ เหนียวๆ หรือไอได้ 
• มีปัญหาในการรับกลิ่น ได้กลิ่นน้อยลง ไม่ได้กลิ่นเลย หรือมีกลิ่นเหม็นในโพรงจมูก
• อาการอื่นๆ เช่น มีไข้ ปวดหัว ไอ เจ็บคอ อ่อนเพลีย เหนื่อยล้า 

ไซนัสอักเสบสามารถหายเองได้ไหม ?

ไซนัสอักเสบที่เกิดจากเชื้อไวรัส มักหายได้เองภายใน 7-10 วัน หากดูแลตัวเองอย่างถูกต้อง เช่น พักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำมากๆ และล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ แต่ทั้งนี้หากอาการไม่ดีขึ้น หรือมีอาการรุนแรงขึ้น ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้องต่อไป

ไซนัสอักเสบต่างจากไมเกรนและภูมิแพ้อย่างไร ?

แม้จะมีอาการปวดหัวร่วมด้วย แต่ไซนัสอักเสบ ไมเกรน และภูมิแพ้ มีความแตกต่างกัน ดังนี้

• ไซนัสอักเสบ ปวดบริเวณใบหน้า โดยเฉพาะบริเวณหัวคิ้ว หัวตา และโหนกแก้ม มักมีอาการน้ำมูก คัดจมูก หรือเสมหะลงคอร่วมด้วย รวมถึงอาจมีไข้ได้
• ไมเกรน จะมีอาการปวดหัวตุบๆ มักเป็นข้างเดียว อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ร่วมกับเห็นแสงวูบวาบ
• ภูมิแพ้ ส่วนใหญ่มีอาการคันจมูก จาม น้ำมูกใสและคันตา สัมพันธ์กับสิ่งกระตุ้นที่เป็นสารก่อภูมิแพ้

วิธีการตรวจวินิจฉัยไซนัสอักเสบทำอย่างไร ?

โดยปกติแพทย์จะซักประวัติ ตรวจร่างกายเพื่อวินิจฉัยเบื้องต้นก่อน และอาจมีการตรวจเพิ่มเติม เช่น

• ส่องกล้องตรวจโพรงจมูก
• CT scan
• MRI 

วิธีการรักษาไซนัสอักเสบมีอะไรบ้าง ?

สำหรับการรักษาไซนัสมีหลายวิธี และอาจต้องใช้หลายวิธีร่วมกัน ดังนี้

รักษาไซนัสด้วยการใช้ยา

• รับประทานยาฆ่าเชื้อ
• การล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ
• การใช้ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก

รักษาไซนัสด้วยการผ่าตัด

• การรักษาด้วยการผ่าตัดไซนัสผ่านกล้องเอ็นโดสโคป เหมาะกับผู้ป่วยที่เป็นไซนัสอักเสบเรื้อรัง รับประทานยา ล้างจมูก และพ่นยาอย่างต่อเนื่องแล้วไม่ดีขึ้น  หรือเป็นชนิดมีริดสีดวงจมูก รวมถึง กรณีไซนัสอักเสบข้างเดียว มีเชื้อราในไซนัส และอาการรุนแรงมีลุกลามติดเชื้อเข้าตา ติดเชื้อเยื่อหุ้มสมอง และมีฝีหนองในสมอง 
• นอกจากนี้ ผู้ที่ป่วยเป็นไซนัสอักเสบ ไม่ว่าจะได้รับการรักษาด้วยวิธีไหนก็ตาม ควรหมั่นดูแลตัวเองด้วยการล้างจมูกด้วยน้ำเกลือเสมอ เพื่อลดสารอักเสบในโพรงจมูก เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของเซลล์ขนกวัก ทำให้ขับเชื้อโรคได้ดีขึ้น และลดการสะสมของน้ำมูกในโพรงจมูกและไซนัส

เป็นไซนัสอักเสบอันตรายไหม ?

แม้การเป็นไซนัสอักเสบจะไม่ได้อันตรายต่อชีวิต แต่หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง ไซนัสอักเสบอาจลุกลามและทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง หรือส่งผลกระทบต่อระบบร่างกายอื่นๆได้  เช่น

• ติดเชื้อเข้าลูกตา ทำให้มีอาการตามัว ตาบวม ตาบอดถาวรได้  
• ติดเชื้อเข้าสมอง อาจมีเยื่อหุ้มสมองอักเสบ และฝีหนองในสมอง ซึ่งอาจลุกลามจนเสียชีวิตได้ 
• ในผู้ป่วยที่เป็นไซนัสอักเสบแบบมีริดสีดวงจมูก มักสัมพันธ์กับการเป็นโรคหอบหืด และทำให้การควบคุมโรคหอบหืดทำได้ไม่ดี การรักษาไซนัสอักเสบให้อาการดี จะช่วยให้โรคหอบหืดดีขึ้นได้
• ในรายที่ไม่ได้ลุกลาม แต่มีอาการของไซนัสรุนแรง สามารถส่งผลต่อคุณภาพชีวิต ทำให้เหนื่อยล้า อ่อนเพลีย การนอนหลับไม่มีคุณภาพ และอาจมีโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นได้ 

วิธีดูแลตัวเองเมื่อเป็นไซนัสอักเสบ

• พักผ่อนให้เพียงพอ
• ล้างจมูกด้วยน้ำเกลือสม่ำเสมอ
• รับประทานยา และพ่นยาสม่ำเสมอ ตามแพทย์สั่ง
• หลีกเลี่ยงฝุ่น ควันบุหรี่ และสารก่อภูมิแพ้ ที่กระตุ้นให้เกิดอาการอักเสบของโพรงจมูกและไซนัส

ไซนัสอักเสบเป็นโรคที่พบบ่อยขึ้นเรื่อยๆในยุคปัจจุบัน เป็นโรคที่สร้างความรำคาญและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอยู่ไม่น้อย ในบางรายอาจมีภาวะแทรกซ้อนรุนแรงได้ แต่ทั้งนี้หากสังเกตอาการ ได้รับการตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้องก็สามารถหายหรือควบคุมโรคให้ดีได้ หากสงสัยว่าเป็นไซนัสอักเสบ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษา เพื่อสุขภาพที่แข็งแรงและการใช้ชีวิตอย่างมีความสุข 

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่
ศูนย์หู คอ จมูก ชั้น 5 โรงพยาบาลวิมุต 
เวลาทำการ 08:00 - 20:00 น. โทร. 0-2079-0050
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์ 

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ