ต่อมลูกหมากโต โรคที่ผู้ชายวัย 50+ ต้องระวัง

รู้หรือไม่ กว่า 80% ของผู้ชายจะมีปัญหาโรคต่อมลูกหมากโตในช่วงปลายของชีวิต ซึ่งโดยมากพบได้ในผู้ชายที่อายุตั้งแต่ 55 ปีขึ้นไป

และจากสถิตินี้เองอาจทำให้เหล่าคุณผู้ชายที่กำลังมีปัญหาเกี่ยวกับเรื่องปัสสาวะเป็นกังวลได้ว่าอาการที่เป็นอยู่ตอนนี้… ใช่อาการต่อมลูกหมากโตหรือไม่ หากเป็นแล้วอันตรายไหม หายเองได้หรือเปล่า วันนี้เราจะพามาหาคำตอบกัน

ทำความรู้จักโรคต่อมลูกหมากโตคืออะไร

ต่อมลูกหมาก เป็นต่อมขนาดเท่าลูกวอลนัท อยู่บริเวณใต้กระเพาะปัสสาวะ โดยตัวต่อมจะมีท่อปัสสาวะผ่านตรงกลาง และมีท่อนำอสุจิมาเปิดร่วมอยู่ในท่อปัสสาวะด้วย โดยตัวต่อมลูกหมากจะทำหน้าที่ผลิตน้ำเลี้ยงอสุจิ และสารปรับสภาพต่างๆ เพื่อให้อสุจิสามารถว่ายน้ำในช่องคลอดในสภาวะปกติได้

ซึ่งโรคต่อมลูกหมากโต เป็นภาวะที่พบในเพศชายที่อายุมากขึ้น โดยสาเหตุที่เกิดยังไม่แน่ชัดนัก แต่ตัวโรคสัมพันธ์กับอายุที่มากขึ้นอย่างชัดเจน แทบจะเรียกว่าเป็นความเสื่อมแบบหนึ่งในเพศชายก็ว่าได้ โดยจะเริ่มพบที่อายุตั้งแต่ 50-55 ปี และจากสถิติผู้ชายอายุ 60 ครึ่งหนึ่งจะเริ่มมีอาการของต่อมลูกหมากโต และเมื่ออายุ 70 ปี ผู้ชายถึง 80% จะมีอาการของโรคต่อมลูกหมากโต  

ต่อมลูกหมากโต เป็นคนละโรคกับมะเร็งต่อมลูกหมาก ซึ่งสามารถเกิดในช่วงอายุเดียวกัน การแยก 2 โรคนี้ ปกติเมื่อมาพบแพทย์ ผู้ป่วยจะได้รับการตรวจค่า PSA (Prostate Specific Antigen) ซึ่งเป็นค่าจากต่อมลูกหมากที่ใช้บอกความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก โดยหากพบค่าผิดปกติแพทย์จะมีการแนะนำเพื่อค้นหามะเร็งต่อไป 

อ่านข้อมูลเกี่ยวกับมะเร็งต่อมลูกหมากเพิ่มเติมได้ที่ มะเร็งต่อมลูกหมาก ตรวจพบเร็ว ก็รักษาให้หายได้

อาการของโรคต่อมลูกหมากโตเป็นอย่างไร

เนื่องจากต่อมลูกหมากมีท่อปัสสาวะวิ่งผ่านตรงกลาง การที่ต่อมลูกหมากโตขึ้นจะส่งผลให้ปัสสาวะลำบากมากขึ้น กระเพาะปัสสาวะก็จะมีแรงดันสูงขึ้นด้วย ซึ่งในแต่ละครั้งที่ปัสสาวะจะทำให้ความยืดหยุ่นของกระเพาะปัสสาวะเปลี่ยนไปด้วย โดยอาการปัสสาวะที่ผิดปกติ สามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มหลัก 

• กลุ่มการถ่ายปัสสาวะผิดปกติ (voiding symptom) ได้แก่ ปัสสาวะไม่พุ่ง ต้องเบ่งเยอะ ปัสสาวะติดขัด ปัสสาวะไม่สุด ปัสสาวะไม่ออกเฉียบพลัน 

• กลุ่มการเก็บกักปัสสาวะผิดปกติ (storage symptom) ได้แก่ อาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ปวดแล้วต้องไปปัสสาวะทันที ปัสสาวะกลางคืนบ่อย 

การที่มีอาการทั้ง 2 กลุ่มแล้วเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ นอกจากทำให้คุณภาพชีวิตเสื่อมถอยลงแล้ว ยังสามารถนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น การติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ไตเสื่อมจากความดันในกระเพาะปัสสาวะสูงเกินไป เป็นต้น

วิธีรักษาเมื่อพบว่าเป็นต่อมลูกหมากโต

การรักษาเบื้องต้นจะเป็นการรักษาด้วยยา ซึ่งในปัจจุบันจะมียาที่ใช้รักษาร่วมกันอยู่หลายชนิด แต่ที่นิยมใช้กันหลักๆ มีอยู่ 2 กลุ่ม

1. กลุ่มคลายกล้ามเนื้อบริเวณต่อมลูกหมาก (alpha-blocker)

ยากลุ่มนี้เป็นยาหลักในการรักษาต่อมลูกหมากโต ที่มุ่งเน้นในการออกฤทธิ์ที่กล้ามเนื้อในต่อมลูกหมาก และ คอกระเพาะปัสสาวะ ทำให้เกิดการคลายตัว และส่งผลให้ปัสสาวะได้ง่ายขึ้น

2. กลุ่มลดขนาดต่อมลูกหมาก (5ARI: 5alpha reductase inhibitor) 

ยากลุ่มนี้มีฤทธิ์มุ่งไปที่การลดขนาดต่อมของลูกหมาก โดยยาจะลดขนาดต่อมลูกหมากได้ประมาณ 30% ในเวลา 6 เดือน แต่ทั้งนี้ตัวยานี้มีข้อเสียคือ ตัวยาจะไปลดอารมณ์ทางเพศของผู้ใช้ด้วย และตัวยาจะลดค่า PSA ลง 50% ทำให้ค่าดูต่ำลงเวลาตรวจคัดกรองมะเร็ง และโดยมากแพทย์มักจะให้จ่ายยานี้ในการรักษากับผู้ป่วยที่ขนาดต่อมลูกหมากค่อนข้างใหญ่มากกว่า 30 ml. ขึ้นไป

ทั้งนี้หากการรักษาด้วยยาแล้วยังไม่ได้ผลที่น่าพอใจ ผู้ป่วยรู้สึกว่าคุณภาพชีวิตยังไม่ดีขึ้นมากพอ หรือมีภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อซ้ำซ้อน ปัสสาวะไม่ออกต้องสวนสายบ่อยๆ มีนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ แพทย์จะแนะนำให้ทำการผ่าตัดต่อมลูกหมาก 

3. การผ่าตัดต่อมลูกหมากโต 

การผ่าตัดต่อมลูกหมากโต โดยมากจะทำผ่านการส่องกล้องผ่านท่อปัสสาวะ เนื่องจากให้ผลลัพธ์ที่ดีและผู้ป่วยไม่ต้องมีแผลผ่าตัดใดๆ ใช้เวลาพักฟื้นสั้น ซึ่งเทคนิคการผ่าตัดมีหลายวิธี แต่วิธีที่เป็นที่นิยมในปัจจุบันมีดังนี้ 

• TURP (Transurethral Resection of Prostate) เป็นการผ่าตัดโดยใช้หัวตัดไฟฟ้า ถือเป็นวิธีที่แพร่หลายที่สุด เนื่องจากให้ผลลัพธ์โดยรวมดี ใช้เวลาพักฟื้น 2-3 วัน เหมาะกับต่อมลูกหมากโตขนาดปานกลางถึงใหญ่  
• HoLEP (Holmium Laser Enucleation of Prostate) เป็นการผ่าตัดโดยใช้เลเซอร์มาช่วยตัด เหมาะสำหรับต่อมลูกหมากที่มีขนาดใหญ่ขึ้น ใช้เวลาพักฟื้น 2-3 วัน เช่นกัน 
• Water Vapor Therapy เป็นการผ่าตัดรักษาต่อมลูกหมากโตด้วยระบบไอน้ำ ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่ที่รักษาโดยการฉีดไอน้ำที่มีอุณหภูมิ 103 องศาเซลเซียลเข้าไปที่เซลล์ต่อมลูกหมากเพื่อทำลายเนื้อเยื่อในต่อมลูกหมาก ซึ่งจะทำให้เซลล์ต่อมลูกหมากส่วนที่เบียด หรืออุดตันท่อปัสสาวะตายและยุบตัวลง ส่งผลให้ท่อปัสสาวะขยายกว้างขึ้น รวมถึงขนาดต่อมลูกหมากก็จะเล็กลงด้วย ทำให้ผู้ป่วยสามารถปัสสาวะได้สะดวกเช่นเดิม โดยวิธีการรักษานี้เหมาะสำหรับต่อมลูกหมากขนาดเล็กถึงปานกลาง มีข้อดีในเรื่องระยะการพักฟื้นที่สั้นกว่า (แทบจะไม่ต้องนอนโรงพยาบาล หรือพักไม่เกิน 1 วัน)

ทั้งนี้การผ่าตัดแต่ละชนิดมีข้อดี-ข้อเสียในรายละเอียดอีกจำนวนมาก รวมถึงมีความเหมาะสมในระดับของโรคที่แตกต่างกันไป ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์ให้เข้าใจอย่างครบถ้วนก่อนเข้ารับการผ่าตัด

ต่อมลูกหมากโตเป็นภาวะที่พบได้ทั่วไปในผู้ชายที่อายุมากขึ้น โดยเฉพาะผู้ชายที่อายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป การเข้ารับการตรวจสุขภาพประจำปีที่เหมาะกับวัย 50 เพื่อค้นหาความเสี่ยงของโรคต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นในช่วงวัยดังกล่าวร่วมกับการหมั่นสังเกตตัวเอง หากพบว่ามีปัญหาปัสสาวะลำบากขึ้น หรือบ่อยขึ้นจนรบกวนคุณภาพชีวิต ควรเข้าพบแพทย์และตรวจระบบทางเดินปัสสาวะ เพื่อหาความเสี่ยงของโรคต่อมลูกหมากโต เพราะหากรู้เร็วก็สามารถเข้ารับการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ ทั้งในรูปแบบการรับยาและผ่าตัด จะช่วยลดความรุนแรงและความซับซ้อนในการรักษาได้

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่
ศูนย์ระบบทางเดินปัสสาวะ ชั้น 4 โรงพยาบาลวิมุต
เวลา 08.00-20.00 น. โทร. 0-2079-0040
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ