คออักเสบ (Pharyngitis) อาการเจ็บคอที่พบได้บ่อยในชีวิตประจำวัน มักสร้างความลำบากต่อการใช้ชีวิต ไม่ใช่แค่ทำให้กลืนลำบากเท่านั้นแต่อาจทำให้มีไข้ได้ ซึ่งจริงๆ แล้วสาเหตุของคออักเสบเกิดได้หลายอย่าง แต่หลายคนมักสับสนว่าคออักเสบที่เป็นอยู่เกิดจากเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรียกันแน่ ? แล้วจำเป็นต้องกินยาปฏิชีวนะ (ยาฆ่าเชื้อ) หรือไม่ ? 

การทำความเข้าใจและสามารถแยกสาเหตุที่แท้จริงของคออักเสบได้ จะช่วยให้คุณสามารถดูแลตัวเอง ได้รับการรักษาที่ถูกต้องเหมาะสม และช่วยให้หายจากอาการเจ็บคอ คออักเสบได้เร็วขึ้น! 

คออักเสบ เกิดจากอะไร ?

คออักเสบส่วนมากเกิดขึ้นได้จากสาเหตุการติดเชื้อ ซึ่งได้แก่

1. การติดเชื้อไวรัส พบบ่อยที่สุด (ประมาณ 80-90%) เช่น อะดีโนไวรัส ไวรัสไข้หวัดใหญ่ โคโรนาไวรัส เป็นต้น
2. การติดเชื้อแบคทีเรีย พบน้อยกว่า แต่มีอาการรุนแรงกว่า มีความจำเป็นต้องรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ 
3. การติดเชื้อรา พบได้น้อยมาก เกิดได้ในผู้สูงอายุ ผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ หรือมีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน มะเร็ง ภูมิคุ้มกันบกพร่อง เป็นต้น และการใช้ยาพ่นลำคอ หรือพ่นจมูกชนิดสเตอรอยด์

โดยสาเหตุการติดเชื้อต่างๆ จะมีปัจจัยเสี่ยงที่เพิ่มโอกาสการอักเสบติดเชื้อในลำคอ ได้แก่

1. การอยู่ในสถานที่แออัด กลุ่มคนหนาแน่น ได้แก่ สถานรับเลี้ยงเด็ก บริการขนส่งสาธารณะ ค่ายทหาร เป็นต้น
2. อากาศหนาว หรือช่วงการเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล มีโอกาสเกิดการระบาดของเชื้อไวรัสและแบคทีเรียที่สูงขึ้น
3. สิ่งแวดล้อมที่ทำให้เกิดมลพิษทางอากาศ ได้แก่ PM 2.5, ควันบุหรี่ เป็นต้น

คออักเสบแยกอย่างไร ? สัญญาณอาการเตือนที่แตกต่างระหว่างคออักเสบจากไวรัสและ แบคทีเรีย

⚠️การสังเกตอาการต่อไปนี้เป็นเพียงแนวทางเบื้องต้นเท่านั้น การวินิจฉัยที่แน่นอนต้องทำโดยแพทย์ โดยเฉพาะการแยกเชื้อแบคทีเรียจำเป็นต้องมีการตรวจเพิ่มเติม

 

อาการคออักเสบจากสาเหตุอื่นๆ

• อาการคออักเสบจากเชื้อรา มักพบฝ้าขาวในปากและลำคอ

อาการเจ็บคอเป็นอาการนำที่สำคัญของภาวะคออักเสบ ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากโรคอื่นๆ ได้อีกมากมาย สามารถอ่านข้อมูลเกี่ยวกับอาการเจ็บคอได้ที่ รู้ทันอาการ “เจ็บคอ” เจ็บแบบไหนหายเองได้ แบบไหนต้องระวัง !

คออักเสบจากแต่ละสาเหตุ มีวิธีรักษาต่างกันอย่างไร ? 

• คออักเสบจากไวรัส ร่างกายจะกำจัดเชื้อได้เอง ซึ่งการรักษาจะรักษาตามอาการ ไม่จำเป็นต้องกินยาปฏิชีวนะ เพราะนอกจากจะไม่ช่วยแล้ว ยังเพิ่มความเสี่ยงต่อเชื้อดื้อยาในอนาคต
• คออักเสบจากแบคทีเรีย จำเป็นต้องได้รับยาปฏิชีวนะตามที่แพทย์สั่งเพื่อกำจัดเชื้อให้หมด ลดระยะเวลาป่วย ป้องกันการแพร่เชื้อและภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง ที่สำคัญต้องกินยาให้ครบตามแพทย์สั่งแม้อาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม
• คออักเสบจากเชื้อรา รับประทานยาฆ่าเชื้อราตามคำสั่งแพทย์ ค้นหาสาเหตุซึ่งอาจเกิดจากโรคประจำตัว หรือการใช้ยาบางชนิดโดยแนะนำให้ปรึกษาแพทย์

อยากหายจากคออักเสบเร็ว มีวิธีดูแลตัวเองอย่างไรบ้าง ?

ไม่ว่าคออักเสบจะเกิดจากสาเหตุใด การดูแลตัวเองอย่างถูกวิธีจะช่วยบรรเทาอาการและทำให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น

 

1. พักผ่อนให้เพียงพอ การนอนหลับอย่างเพียงพอเป็นสิ่งสำคัญที่สุด ช่วยให้ร่างกายซ่อมแซมตัวเองและต่อสู้กับการติดเชื้อได้ดีขึ้น
2. ดื่มน้ำมากๆ เน้นเครื่องดื่มอุ่นๆ เช่น น้ำเปล่าอุ่น ชาสมุนไพร (เช่น ชาคาโมมายล์ ชาขิง) น้ำผึ้งผสมมะนาวอุ่นๆ ซึ่งการดื่มน้ำช่วยให้คอชุ่มชื้น ลดการระคายเคือง และช่วยให้เสมหะขับออกได้ง่ายขึ้น
3. กลั้วคอด้วยน้ำเกลืออุ่นๆ  ผสมเกลือ 1/4 - 1/2 ช้อนชา ในน้ำอุ่น 1 แก้ว กลั้วคอลึกๆ ประมาณ 15-30 วินาทีแล้วบ้วนทิ้ง วันละ 2-3 ครั้ง ช่วยลดการสะสมของเชื้อโรค ลดอาการบวม ชะล้างเสมหะที่เหนียวข้น เศษอาหาร หรือสิ่งแปลกปลอมที่อาจเกาะติดอยู่บริเวณลำคอและทอนซิล ทำให้คอโล่งและสะอาดขึ้น
4. ใช้ยาบรรเทาอาการเจ็บคอ
   • ยาอมแก้เจ็บคอ เลือกชนิดที่ช่วยให้ชุ่มคอ หรือมีส่วนผสมของยาฆ่าเชื้ออ่อนๆ 
   • สเปรย์พ่นคอ ช่วยบรรเทาอาการเจ็บเฉพาะที่ได้อย่างรวดเร็ว

5.รับประทานยาแก้ปวด ลดไข้ 

หากมีอาการปวด หรือมีไข้ สามารถรับประทานยาพาราเซตามอลได้ หากปวดมากหรือมีอาการอักเสบ อาจใช้ยาไอบูโพรเฟน (ควรปรึกษาแพทย์ หรือเภสัชกรก่อนใช้)

6.เพิ่มความชื้นในอากาศ

หากอยู่ในห้องแอร์หรืออากาศแห้ง การใช้เครื่องทำความชื้น (Humidifier) หรือวางชามใส่น้ำไว้ในห้อง จะช่วยเติมความชุ่มชื้นกลับคืนสู่เยื่อบุลำคอและทางเดินหายใจส่วนบน ลดอาการคอแห้งและระคายเคืองได้ การสูดไอน้ำขณะอาบน้ำอุ่นก็ช่วยได้เช่นกัน

7.หลีกเลี่ยงสิ่งที่ระคายเคือง

งดสูบบุหรี่ หลีกเลี่ยงควันบุหรี่มือสอง มลพิษ ฝุ่น งดดื่มแอลกอฮอล์ และหลีกเลี่ยงอาหารรสจัด ของทอด ของมัน ที่อาจทำให้ระคายเคืองคอมากขึ้น

8.รับประทานอาหารอ่อนๆ 

เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ซุปต่างๆ ไข่ตุ๋น ปลานิ่ง ก๋วยเตี๋ยว กล้วยสุก โยเกิร์ต สมูทตี้ หลีกเลี่ยงอาหารแข็ง กรอบ หรือมีรสเปรี้ยวจัด ที่อาจทำให้ระคายเคืองคอเวลากลืน

คออักเสบเป็นอาการโดยทั่วไปที่พบได้บ่อยจนยากจะหลีกเลี่ยง หากดูแลตัวเองตามคำแนะนำแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น หรือพบว่ามีจุดสีขาวและยังคงมีอาการเจ็บคอมาก ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับยาปฏิชีวนะหรือยาฆ่าเชื้อทันที แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือการป้องกันตัวเองด้วยการรักษาสุขอนามัยที่ดี ล้างมือสม่ำเสมอ ไม่อยู่ใกล้ชิดผู้ป่วย และเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง ก็จะช่วยให้คุณห่างไกลจากอาการคออักเสบได้

 

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่ 

ศูนย์หู คอ จมูก ชั้น 5 โรงพยาบาลวิมุต

เวลาทำการ 08:00 - 20:00 น. โทร. 0-2079-0050

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ