แค่รู้สึกมีอาการเกร็งมือ เกร็งเท้า อาจเป็นสัญญาณเตือนที่ไม่น่าไว้วางใจและไม่ควรมองข้าม หากปล่อยให้เกิดอาการแบบนี้ขึ้นบ่อยครั้งสามารถนำไปสู่ “โรคลมชัก” หรือที่รู้จักกันว่าเป็นโรคลมบ้าหมูได้! ซึ่งโรคนี้สามารถส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัวอย่างมาก การมีความเข้าใจเกี่ยวกับอาการ สาเหตุ และวิธีการรักษาจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตได้อย่างปกติและปลอดภัย รู้จักโรคลมชักให้มากขึ้นในบทความนี้ 

โรคลมชัก (Epilepsy) เกิดจากอะไร

โรคลมชัก หรือลมบ้าหมู สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย เป็นภาวะที่สมองส่วนใดส่วนหนึ่งมีการส่งสัญญาณไฟฟ้าที่ผิดปกติออกมาพร้อมกันอย่างเฉียบพลัน ทำให้ระบบประสาททำงานผิดปกติชั่วคราว ส่งผลให้ร่างกายเกิดอาการชัก เกร็ง หรือกระตุก โดยระยะเวลาในการชักมักจะเป็นช่วงสั้นๆ และหลังจากนั้นผู้ป่วยจะกลับสู่ภาวะปกติ 

อาการโรคลมชักเป็นอย่างไร

เนื่องจากโรคลมชักมีสาเหตุมาจากความผิดปกติของสมอง อาการลมชักจึงมีหลายรูปแบบขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรง และบริเวณที่เกิดความผิดปกติของกระแสไฟฟ้าในสมอง โดยสามารถแบ่งอาการตามพฤติกรรมของผู้ป่วยที่สังเกตได้ดังนี้ 

1. อาการชักแบบเกร็งกระตุกทั้งตัว (Generalized tonic–clonic seizure): ผู้ป่วยจะสูญเสียสติและล้มลงทันที ร่างกายเกร็งแข็ง (tonic phase) ตาเหลือก กัดฟัน อาจหยุดหายใจชั่วคราว จากนั้นแขนขาจะกระตุกอย่างแรง (clonic phase) และอาจกัดลิ้นตัวเอง หลังจากชัก ผู้ป่วยจะเริ่มหายใจได้เอง มีอาการสับสน อ่อนเพลีย และอาจมีปัสสาวะ อุจจาระราด 
2. อาการลมชักแบบเหม่อ (Absence seizures): มักพบในเด็กอายุ 6-14 ปี โดยจะมีอาการเหม่อลอยประมาณ 5-10 วินาที และสูญเสียการรับรู้และการเคลื่อนไหวร่างกายบางส่วนไป
3. อาการชักแบบกล้ามเนื้ออ่อนแรง (Atonic seizures): ผู้ป่วยจะสูญเสียสติทันทีและกล้ามเนื้อที่คอยพยุงร่างกายจะอ่อนแรงลงอย่างฉับพลัน ทำให้ล้มพับหรือล้มหมดสติลงอย่างรวดเร็ว

แนวทางการรักษาโรคลมชัก

ในอดีต การรักษาโรคลมชักมีเพียงการใช้ยากันชักเท่านั้น แต่ปัจจุบันวงการแพทย์ได้พัฒนาแนวทางการรักษาหลากหลายมากขึ้น ทำให้สามารถควบคุมและบรรเทาอาการชักได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยแพทย์จะเน้นการรักษาตามสาเหตุเพื่อลดความถี่ของการชักและลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น เช่น เนื้อสมองเสียหายถาวรหรือปัญหาด้านความจำ แนวทางการรักษาหลักๆ ในปัจจุบันมีดังนี้

การใช้ยากันชัก (Antiepileptic Drugs, AEDs): แพทย์จะให้ผู้ป่วยโรคลมชักรับประทานยากันชัก เพื่อควบคุมอาการชัก อย่างไรก็ตาม การใช้ยากันชักอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น ง่วงนอน คลื่นไส้ เกล็ดเลือดต่ำ หรือเหงือกโต ในบางรายอาจเกิดอาการผมร่วงหรือมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น หากใช้ยาเป็นระยะเวลานานแล้วไม่สามารถควบคุมอาการชักได้ แพทย์จะพิจารณาการรักษาด้วยวิธีอื่นแทน

• การผ่าตัดสมอง (Surgery): อาการชักที่ควบคุมไม่ได้ด้วยยากันชัก รักษาด้วยวิธีอื่นแล้วไม่ได้ผล และตรวจพบว่ามีจุดกำเนิดอาการชักที่ชัดเจน แพทย์จะแนะนำให้ผู้ป่วยเข้ารับการผ่าตัดสมองเพื่อนำส่วนที่เป็นรอยโรคออก
• การกระตุ้นเส้นประสาทเวกัส (Vagus Nerve Stimulation, VNS): การฝังอุปกรณ์ไฟฟ้าเพื่อกระตุ้นเส้นประสาทเวกัสที่คอ ช่วยลดความถี่ของการชักในผู้ป่วยบางราย โดยเฉพาะผู้ที่ไม่สามารถผ่าตัดสมองได้

วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นสำหรับผู้ป่วยโรคลมชัก

หากคุณมีคนใกล้ชิดหรือพบเห็นผู้ป่วยโรคลมชัก สามารถนำวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นนี้ไปใช้เพื่อช่วยเหลือบรรเทาอาการชักอย่างถูกต้องได้ ดังนี้ 

• ห้ามเอาช้อนหรือวัตถุสิ่งของยัดเข้าไปในปากของผู้ป่วย
• เคลื่อนย้ายผู้ป่วยไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี อากาศถ่ายเท ห่างไกลจากของมีคม มุมเหลี่ยมที่อาจเป็นอันตรายได้ 
• เปิดทางหายใจให้ผู้ป่วยด้วยการจับผู้ป่วยให้ค่อยๆ นอนลงในท่าตะแคง ปลดกระดุมคลายเสื้อผ้าให้หลวม
• หลังจากที่ผู้ป่วยหยุดชักแล้วให้รีบนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็ว เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม

ถึงแม้ว่าโรคลมชักจะเป็นอาการที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน โดยผู้ป่วยไม่สามารถคาดการณ์หรือเตรียมตัวรับมือได้ แต่การรักษาและดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอสามารถช่วยลดความถี่ของอาการชักได้ การรับการรักษาตามคำแนะนำของแพทย์ การรับประทานยาอย่างถูกต้อง และการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต เช่น การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอและหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นที่อาจทำให้เกิดอาการชัก ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญ อีกทั้งครอบครัวก็เป็นส่วนสำคัญในการใส่ใจดูแลผู้ป่วยลมชักอย่างใกล้ชิด เพื่อช่วยให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยค่อยๆ ดีขึ้นได้ 

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่
ศูนย์สมองและระบบประสาท ชั้น 6 โรงพยาบาลวิมุต 
เวลาทำการ 08:00 - 17:00 น. โทร. 0-2079-0068 
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์ 

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ