ไขมันพอกตับ ภัยเงียบคร่าชีวิตที่คุณอาจไม่รู้ตัว

เพราะไลฟ์สไตล์ความชื่นชอบการรับประทานอาหารฟาสต์ฟู้ด ของมันของทอดที่สุดแสนอร่อยเป็นประจำ หรือเป็นสายปาร์ตี้แอลกอฮอล์ อาจทำให้ใครหลายๆ คนกำลังเสี่ยงเป็น ‘ไขมันพอกตับ’ โดยไม่รู้ตัวได้ง่ายๆ แถมภาวะนี้ไม่มีอาการแสดงเริ่มต้นให้เห็นชัดเจน จนทำให้หลายคนกว่าจะรู้ตัวก็สายไปเสียแล้ว…

ไขมันพอกตับคืออะไร เกิดจากอะไร ?

ไขมันพอกตับ คือภาวะที่มีการสะสมของไขมันในเซลล์ตับ ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในรูปของไตรกลีเซอไรด์มากกว่าร้อยละ 5 ของเนื้อตับ ปัจจุบันพบผู้ที่เป็นภาวะนี้ได้มากขึ้นเรื่อยๆ และสามารถพบได้ทุกเพศทุกวัย แต่จะพบมากในช่วงอายุ 40-50 ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นช่วงวัยที่ประสิทธิภาพการทำงานของระบบการเผาผลาญอาหารเริ่มลดลง

สาเหตุที่ทำให้เกิดไขมันพอกตับ

สามารถแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ

1.เกิดจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ความรุนแรงของโรคขึ้นอยู่กับปริมาณแอลกอฮอล์ ประเภท และระยะเวลาที่ดื่ม เรียกว่า Alcoholic fatty liver

2. เกิดจากปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ได้แก่

• รับประทานอาหารที่ให้พลังงานสูงเป็นประจำ เช่น แป้ง น้ำตาล ไขมัน
• มีน้ำหนักตัวมากเกินไป ดัชนีมวลกายมากกว่า 25 (BMI > 25)
• เป็นโรคเบาหวาน มีภาวะไขมันในเลือดสูง
• ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงต่อการได้รับเชื้อไวรัส ตับอักเสบ B และไวรัสตับอักเสบ C
• ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด เช่น ยาเคมีบำบัดรักษาโรคมะเร็ง ยาปฏิชีวนะบางชนิด ยาในกลุ่มสเตียรอยด์ ยากลุ่มฮอร์โมน

นอกจากนี้ ในผู้ที่ป่วยด้วยโรคอื่นๆ เช่น โรคอ้วน รวมถึงการลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว และภาวะขาดสารอาหารก็อาจทำให้เกิดโรคไขมันพอกตับได้ ทั้งนี้ผู้ป่วยบางรายที่ไม่มีโรคเหล่านี้ก็อาจเกิดไขมันพอกตับได้เช่นกัน

ไขมันพอกตับเป็นแล้วอันตราย หรือน่ากลัวอย่างไร ?

ไขมันพอกตับเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะตับอักเสบเรื้อรังและเกิดพังผืดในตับ โดยกรดไขมันอิสระที่มีมากขึ้นจะเป็นตัวทำให้เกิดอนุมูลอิสระทำลายตับ ทำให้เซลล์ตับค่อยๆ ตาย เมื่อการตายนี้เกิดขึ้นต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน จำนวนเนื้อตับที่ดีเหลือน้อยลง ถูกแทนที่ด้วยพังผืดหรือแผลเป็น จนอาจเกิดตับแข็งและอาจนำไปสู่มะเร็งตับในที่สุด

นอกจากนี้ไขมันพอกตับยังทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนอื่นๆ โดยเฉพาะโรคเรื้อรัง ซึ่งอาจเป็นโรคที่มีอยู่เดิมรวมถึงภาวะอื่นๆ ได้ เช่น

• โรคเบาหวาน
• โรคอ้วน
• ไขมันในเลือดสูง
• ความดันโลหิตสูง
• หลอดเลือดหัวใจตีบ

ไขมันพอกตับอาการเป็นอย่างไร ?

ไขมันพอกตับจะมีการดำเนินโรคแบบค่อยเป็นค่อยไป ส่วนใหญ่ภาวะนี้ไม่ทำให้เกิดอาการผิดปกติ ผู้ที่เป็นมักไม่รู้ตัวเพราะไม่มีอาการแสดงออกมา มักตรวจพบได้ก็ต่อเมื่อตรวจสุขภาพประจำปี หรือตรวจร่างกายด้วยความเจ็บป่วยอื่นๆ

ภาวะไขมันพอกตับมีระยะการดำเนินโรค อยู่ 4 ระยะ ดังนี้

1.ระยะเริ่มต้น เป็นระยะที่มีการสะสมไขมันในตับ ยังไม่มีหรือมีการอักเสบเพียงเล็กน้อย และไม่มีพังผืด

2.ระยะที่ 2 เป็นระยะที่มีการอักเสบของตับ และเริ่มมีการสะสมของพังผืดในเนื้อตับ

3.ระยะที่ 3 เป็นระยะที่มีการอักเสบของตับ และมีการสะสมของพังผืดในตับอย่างชัดเจน

4.ระยะที่ 4 เป็นระยะที่ตับมีพังผืดอยู่มาก เริ่มเปลี่ยนแปลงเข้าสู่การเป็นตับแข็ง ที่อาจปรากฏภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ เช่น ตาเหลือง ท้องโตจากภาวะมีน้ำในช่องท้อง มีเส้นเลือดโป่งพองในหลอดอาหาร และเป็นมะเร็งตับในที่สุด

รู้ได้อย่างไรว่าเราเป็นไขมันพอกตับ ?

สามารถตรวจหาภาวะไขมันพอกตับ ด้วยวิธีการต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ 

1. การตรวจเลือด ดูค่าการอักเสบของตับว่าสูงกว่าปรกติหรือไม่ แม้ว่าอาจจะไม่ได้จำเพาะต่อภาวะไขมันพอกตับ

2. การตรวจอัลตราซาวด์บริเวณช่องท้อง ซึ่งจะตรวจพบการเปลี่ยนแปลงในกรณีที่มีไขมันพอกในตับมากกว่าร้อยละ 20 ขึ้นไป

3. การตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า

4. การเจาะตรวจชิ้นเนื้อตับ แม้ว่าจะเป็นวิธีมาตรฐานในการตรวจวินิจฉัยและประเมินระยะของภาวะไขมันพอกตับ แต่ในปัจจุบันมีความนิยมในการตรวจลดลงเนื่องจากมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน 

5. การตรวจวัดปริมาณไขมันในตับและระดับความแข็งของตับด้วยเครื่องไฟโบรสแกน (Fibroscan) ซึ่งให้ผลการตรวจที่แม่นยำ รวดเร็ว และไม่เจ็บตัว ที่โรงพยาบาลวิมุต เรามีเครื่องมือที่ทันสมัยและแพ็กเกจ ตรวจไขมันสะสมในตับด้วยเครื่องไฟโบรสแกน บริการให้กับผู้ที่มีความเสี่ยง รวมทั้งผู้ที่สนใจตรวจวัดปริมาณไขมันที่อาจพอกตับ

วิธีป้องกัน รักษาและลดความเสี่ยงภาวะไขมันพอกตับ

• ผู้ป่วยโรคอ้วน เบาหวานและไขมันในเลือดสูง ควรควบคุมโรคให้ดีด้วยการรับประทานยาตามแพทย์สั่ง รวมถึงควบคุมอาหารและออกกำลังกายร่วมด้วย
• ออกกำลังกาย เพื่อลดน้ำหนัก ออกกำลังกายเป็นประจำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 5 วัน หากเป็นไปได้ควรออกกำลังกายทั้งแบบแอโรบิกและแบบมีแรงต้าน เช่น เดินเร็ว วิ่ง ปั่นจักรยาน แล้วตามด้วยการยกน้ำหนัก ควรลดน้ำหนักโดยให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัย เช่น 0.5 - 2 กิโลกรัม/เดือน จนกระทั่งน้ำหนักตัวลดลงจากเดิมร้อยละ 5-10
• ควบคุมอาหารที่มีไขมันสูง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์มากขึ้น ลดปริมาณแคลอรี ไขมัน แป้ง อาหารหรือเครื่องดื่มที่มีส่วนประกอบของน้ำตาล โดยเฉพาะน้ำตาลฟรุกโตสซึ่งมักเป็นส่วนประกอบในน้ำผลไม้บรรจุกล่อง ไอศกรีม อาหารสำเร็จรูป ชานม ขนมขบเคี้ยว เป็นต้น
• เลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ควรดื่มน้ำสะอาดมาก ๆ จิบน้ำบ่อย ๆ
• ตรวจสุขภาพเป็นประจำ เพื่อให้เราได้รู้เท่าทันสุขภาพภายในที่มองไม่เห็นเป็นประจำ

 

ที่โรงพยาบาลวิมุต เรามีศูนย์ทางเดินอาหารและตับ พร้อมแพ็กเกจตรวจสุขภาพและเทคโนโลยี เครื่องมือและอุปกรณ์การแพทย์ที่ทันสมัย ดูแลโดยแพทย์เฉพาะทาง 

สามารถติดต่อได้ที่ศูนย์ทางเดินอาหารและตับ ชั้น 5 โรงพยาบาลวิมุต 

เวลา 08.00-20.00 น. หรือโทร 0-2079-0054 

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์ได้

 

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ