คุณกำลังเสี่ยงเป็นโรคข้อเข่าเสื่อมอยู่หรือไม่ ?

หลายคนคิดว่าอายุยังน้อยไม่จำเป็นต้องกังวลเรื่องโรคกระดูกมากก็ได้ แต่รู้หรือไม่! ภัยร้ายจากโรคกระดูกเสื่อมอาจมาเยือนเร็วกว่าที่เราคิด นั่นก็คืออาการข้อเข่าเสื่อม ซึ่งสาเหตุอาจมาจากหลายปัจจัย แต่ปัจจัยที่สามารถเร่งการมาถึงของอาการข้อเข่าเสื่อมได้แบบติดจรวดคือ การใช้งานข้อเข่ามากเกินไป ปล่อยให้ข้อเข่าเสียดสีกันอยู่บ่อยๆ ทำกิจกรรมที่มีแรงกดที่เข่ามาก อย่างการเล่นกีฬา นั่งนานๆ หรือขึ้นลงบันไดสูงๆ ก็มีสิทธิ์เป็นข้อเข่าเสื่อมได้เร็วขึ้น ไม่ต้องรอให้อายุมากถึงจะเป็นได้อีกต่อไป

อาการข้อเข่าเสื่อม สาเหตุและระยะอาการของโรค

อาการข้อเข่าเสื่อม คือ การที่เนื้อเยื่อบริเวณข้อเข่าหรือตรงปลายข้อต่อเสื่อมตัวลง กลายเป็นผิวข้อขรุขระ ไม่เรียบ ความหนาของกระดูกอ่อนลดตัวลงจากปกติ ทำให้เวลาที่ร่างกายมีการทำกิจกรรมที่ต้องใช้การงอหรือเหยียดเข่าบ่อยๆ เกิดการเสียดสีกันภายในข้อเข่า โดยอาการเกิดได้ตามอายุและการใช้งานของแต่ละบุคคล 

ทั้งนี้อาการข้อเข่าเสื่อมมีอยู่ด้วยกันหลายระยะ ตั้งแต่ระยะเริ่มต้นที่สามารถทำกิจกรรมต่างๆ ได้ตามปกติ จนถึงระยะรุนแรงที่ไม่สามารถเดินเหินได้อีกแล้ว

ระยะอาการข้อเข่าเสื่อม

• ระยะที่ 1 ยังสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ปกติ ถ้าใช้เข่าหนักขึ้นจะเริ่มปวด 
• ระยะที่ 2 เริ่มทำงานหนักๆ ไม่ได้ 
• ระยะที่ 3 เริ่มทำกิจวัตรประจำวันปกติไม่ได้ 
• ระยะที่ 4 ไม่สามารถเดินได้เหมือนเดิม

 

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดอาการข้อเข่าเสื่อม มีอะไรบ้าง

• กรรมพันธุ์ กรรมพันธุ์มีส่วนทำให้เกิดอาการข้อเข่าเสื่อมได้เช่นกัน หากมีคนในครอบครัวเป็นโรคนี้มาก่อน
• อายุที่เพิ่มขึ้น ปฏิเสธไม่ได้ว่าอายุที่เพิ่มมากขึ้นทำให้ร่างกายเสื่อมลงตามไปด้วย โดยอายุ 40 จะมีอาการข้อเสื่อม จากนั้นเมื่ออายุ 50 จะมีอาการปวดเข่าตามมา 
• การใช้ชีวิตประจำวัน มีการใช้งานข้อเข่าหนักมากเกินไป เช่น นั่งท่าเดิมนานๆ หรือยกของหนัก 
• น้ำหนักตัว น้ำหนักตัวที่เพิ่มมากขึ้นจนเกินมาตรฐาน BMI อาจทำให้ข้อเข่าต้องรับน้ำหนักที่มากเกินไป จนทำให้เกิดการกดทับข้อเข่า  
• เพศ เพศหญิงมีโอกาสเป็นข้อเข่าเสื่อมมากกว่าเพศชาย เนื่องจากเพศชายไม่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ช่วยป้องกันความเสื่อมของกระดูกอ่อนได้อีกทางหนึ่ง 
• ข้อบกพร่องของร่างกายตั้งแต่แรก เช่น ข้อเข่าหลวม กล้ามเนื้อต้นขาอ่อนแรง 

จะเห็นได้ว่า ปัจจัยเสี่ยงหรือสาเหตุของการเกิดข้อเข่าเสื่อมมีหลายประการ ทั้งแบบที่สามารถควบคุมได้และควบคุมไม่ได้ ทั้งนี้ควรให้ความสำคัญกับส่วนที่ควบคุมได้มากกว่า เพราะการปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวันและการควบคุมน้ำหนักตัว สามารถทำได้ด้วยตัวเองเพื่อลดภาวะเสี่ยงอาการข้อเข่าเสื่อม

 

สัญญาณเตือนว่า… ข้อเข่าของคุณกำลังเสื่อม

ร่างกายที่ใช้งานทุกวันสามารถส่งสัญญาณเตือนให้เรารับรู้อันตรายที่กำลังจะเกิดขึ้นได้ หากสัญญาณเหล่านี้มาถึงคุณควรหันมาใส่ใจดูแลร่างกาย ก่อนที่จะสาย… กลายเป็นโรคกระดูกที่รุนแรงต่อไป

1. มีเสียงดังกรอบแกรบเกิดขึ้นที่ในข้อเข่า เมื่อลุกหรือเคลื่อนตัวแบบเฉียบพลัน 
2. มีอาการเหยียดขา หรืองอขาลำบาก 
3. งอเข่าได้ไม่สุด ข้อเข่าแข็ง มีอาการฝืด 
4. ทำกิจกรรมหนักๆ ไม่ได้ เช่น เล่นกีฬาโลดโผน ยกของหนัก
5. มีอาการปวดเมื่อนั่งนานๆ เช่น นั่งทำงานที่เดิมนานๆ เกิดการกดทับที่ข้อเข่า

แนวทางการชะลอข้อเข่าเสื่อม

แนวทางการชะลอข้อเข่าเสื่อมมีอยู่ด้วยกันหลายวิธี สำหรับผู้ที่มีอาการเบื้องต้นแนะนำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำเนินชีวิตง่ายๆ ก่อน ดังนี้ 

1. การออกกำลังกายลดน้ำหนัก
2. ลดการใช้ข้อเข่าที่มากเกินไป
3. ปรับการใช้เข่าให้ถูกวิธี หลีกเลี่ยงอิริยาบถที่ทำให้เกิดแรงกดที่ข้อเข่า 
4. หลีกเลี่ยงการนั่งท่าเดิมนานๆ บริหารข้อมือ ข้อเข่า 

อ่านวิธีการดูแลตัวเองด้วย ท่าการบริหารข้อเข่าเพิ่มเติมได้ที่นี่

หากรู้สึกว่าอาการข้อเข่าเสื่อม ปวด บวม หนักมากขึ้นเรื่อยๆ แนะนำให้รับการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อวินิจฉัยและวางแผนการรักษาโดยเร็วที่สุด เพราะอาจทำให้อาการอักเสบเพิ่มความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ จนแก้ไขได้ยาก 

เมื่อใช้ชีวิตเต็มที่ต้องไม่ลืมดูแลรักษาร่างกาย เพราะทุกการเคลื่อนไหวเราต้องใช้ทั้งกระดูก ข้อ เส้นเอ็น และกล้ามเนื้อ หากปล่อยปละละเลยก็อาจจะนำมาสู่โรคกระดูกที่ร้ายแรงจนถึงขั้นต้องผ่าตัดได้ อีกทั้งการเดินหรือช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ในวัยชราเป็นสิ่งที่ทุกคนไม่อยากพบเจอมากที่สุด ดังนั้น จะดีกว่าไหมถ้าคุณอายุมากขึ้นแล้วยังสามารถเดินเหินได้เป็นปกติ เริ่มดูแลตัวเองตั้งแต่ตอนนี้ด้วยการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง 

หากคุณกำลังสงสัยว่าอาการที่กำลังเผชิญอยู่เข้าข่ายอาการข้อเข่าเสื่อมมากน้อยแค่ไหน หรือต้องการปรึกษาปัญหาเรื่องกระดูกและข้อ รวมถึงโรคกระดูกอื่นๆ สามารถรับคำปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่ศูนย์กระดูกและข้อได้ตามเวลาทำการของโรงพยาบาล 

เรียบเรียงโดย นพ. ปฐมฉัฐ พิสิฐวัฒนาภรณ์ ศัลยแพทย์กระดูกและข้อ

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่
ศูนย์กระดูกและข้อ ชั้น 4 โรงพยาบาลวิมุต

เวลา 08.00-20.00 น. โทร. 0-2079-0060

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ