ทำความเข้าใจ “โรคไบโพลาร์” เดี๋ยวร้ายเดี๋ยวดี ที่ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด

โรคไบโพลาร์” หรือโรคอารมณ์สองขั้ว เป็นความผิดปกติทางอารมณ์อย่างหนึ่ง ซึ่งผู้ป่วยที่เป็นโรคนี้จะมีลักษณะอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปมา ระหว่างช่วงที่อารมณ์ดี มีความสุข พลังงานเหลือล้นจนต้องแอคทีฟตลอด สลับกับช่วงที่รู้สึกดิ่ง ซึมเศร้า อารมณ์ร้าย เปลี่ยนไปมาจนคนรอบข้าง หรือแม้กระทั่งตัวเองก็ยากจะรับมือ อีกทั้งอาการในแต่ละช่วงอาจอยู่นานเป็นสัปดาห์ หรือหลายๆ เดือนก็ได้ 

ในปัจจุบันมีคนจำนวนไม่น้อยที่มีอาการแต่ไม่รู้ตัวเองว่าเป็นโรคนี้ เพราะไม่รู้จักสัญญาณต่างๆ ที่เป็นอาการของโรคไบโพลาร์ ซึ่งจากการสำรวจในประชากรทั่วไปพบว่าความชุกชั่วชีวิต หรือจำนวนผู้คน ที่เผชิญหน้ากับโรคไบโพลาร์สูงถึงร้อยละ 1.5 -5 หรืออีกนัยหนึ่งคือสามารถพบเจอกับโรคนี้ได้ในทุกช่วงอายุ หรือตลอดชีวิตตามอัตราส่วนดังกล่าวนั่นเอง

ดังนั้นวันนี้เรามาทำความรู้จักกับโรคไบโพลาร์ ว่าคืออะไร อาการเป็นอย่างไร วิธีการเช็กว่าตัวเองเสี่ยงเป็นโรคนี้หรือไม่กับแบบทดสอบความเสี่ยงโรคไบโพลาร์และแนวทางการรักษาเป็นอย่างไรกัน

โรคไบโพลาร์ โรคจิตเวชที่เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย คือโรคอะไร

โรคไบโพลาร์ (Bipolar Disorder) หรือโรคอารมณ์สองขั้ว ถือเป็นโรคจิตเวชอย่างหนึ่งที่เกิดจากความผิดปกติในการควบคุมอารมณ์ โดยปัจจุบันเชื่อว่าสาเหตุของโรคไบโพลาร์นั้นมีได้หลายสาเหตุ 

1. ปัจจัยทางชีวภาพ ได้แก่ ความผิดปกติของสารสื่อประสาทในสมอง, ความผิดปกติของระบบฮอร์โมนต่างๆ ในร่างกาย, การนอนหลับที่ผิดปกติ, ความผิดปกติของการทำงานในส่วนต่างๆ ของสมองที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมอารมณ์ เป็นต้น
2. ปัจจัยทางจิตสังคม เช่น การไม่สามารถปรับตัวกับความเครียด หรือรับมือกับปัญหาต่างๆ ในชีวิตได้ แม้ปัจจัยทางจิตสังคมจะไม่ใช่สาเหตุของโรค แต่อาจเป็นตัวกระตุ้นให้โรคไบโพลาร์แสดงอาการได้ 
3. ปัจจัยทางพันธุศาสตร์ ปัจจุบันยังไม่ทราบรูปแบบแน่ชัดของการถ่ายทอดผ่านยีนส์ที่ชัดเจนของโรคไบโพลาร์ภายในครอบครัว แต่จากการศึกษาพบว่า สามารถพบโรคนี้ได้บ่อยขึ้นในครอบครัวที่มีผู้ป่วยไบโพลาร์มากกว่าในประชากรทั่วไป

โดยโรคไบโพลาร์ หรือโรคอารมณ์สองขั้วนี้ จะมีการแสดงอาการอยู่ 2 กลุ่มคือ กลุ่มอาการอารมณ์ดีมากกว่าปกติ หรือกลุ่มอาการแมเนีย (Mania) และกลุ่มอาการซึมเศร้า (Depression) 

เช็กลิสต์ลักษณะอาการของโรคไบโพลาร์

1. กลุ่มอาการอารมณ์ดีผิดปกติ หรืออาการแมเนีย (Mania)

• มีอารมณ์คึกคัก แสดงความรู้สึกโดยไม่รั้ง ไม่ยอมหลับยอมนอน 
• อารมณ์หงุดหงิดง่ายที่ผิดปกติ 
• รู้สึกว่าตนมีความสำคัญ มั่นใจในตัวเองสูง คิดว่าตัวเองยิ่งใหญ่มีอำนาจ
• มีความสามารถมาก ทำทุกอย่างที่ต้องการได้
• พูดเร็ว พูดมาก พูดไม่ยอมหยุด
• ความคิดแล่นเร็ว มีหลายความคิดเข้ามาในสมอง 
• มีความต้องการทางเพศสูง

โดยอาการเหล่านี้จะคงอยู่ตลอดอย่างชัดเจนนานอย่างน้อย 1 สัปดาห์

2. กลุ่มอาการซึมเศร้า (Depression)

• รู้สึกไร้เรี่ยวแรง อ่อนเพลีย
• ซึมเศร้า เก็บตัว เสียใจ ร้องไห้ง่าย
• เหนื่อยหน่าย เบื่อ ท้อแท้ สิ้นหวัง
• นอนไม่หลับ หรืออยากนอนมากเกินไป
• คิดช้า ไม่มีสมาธิ
• มีความคิดอยากตาย หรืออยากฆ่าตัวตาย

โดยมีอาการเหล่านี้คงอยู่เกือบตลอดเวลา และเป็นติดต่อกันเป็นเวลาอย่างน้อย 2 สัปดาห์

ทั้งนี้ หากใครที่เช็กลิสต์อาการของโรคไบโพลาร์ตามข้างต้นแล้วรู้สึกว่าตัวเองเข้าข่าย แต่ยังไม่แน่ชัดว่าใช่หรือไม่ สามารถทำแบบทดสอบประเมินความเสี่ยงต่อการเป็นโรคไบโพลาร์ผ่านเว็บไซต์ของกรมสุขภาพจิตได้ และหากใครที่ต้องการเข้าพบจิตแพทย์ เพื่อเข้าปรึกษาปัญหาสุขภาพจิตทั้งไบโพลาร์ หรือซึมเศร้า

สามารถติดต่อศูนย์สุขภาพใจ โรงพยาบาลวิมุตได้

แนวทางการรักษาโรคไบโพลาร์

สำหรับการรักษาโรคไบโพลาร์นั้น แม้จะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ 100% แต่การรักษาโรคไบโพลาร์อย่างถูกวิธีจะช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตได้ปกติเหมือนคนทั่วไป ดังนี้

• รักษาด้วยยา การรักษาโรคไบโพลาร์จะใช้ยาเป็นหลัก เพื่อปรับสารสื่อประสาทและการควบคุมอารมณ์ 
• ควบคุมอารมณ์และบำบัดจิตใจ การเข้ารับการบำบัดสุขภาพจิตควบคู่การรักษาด้วยยา จะช่วยให้จัดการกับอารมณ์ในขั้วต่างๆ ได้ ช่วยลดความเครียดและความขัดแย้งที่อาจเกิดขึ้นจากอารมณ์กับคนรอบข้างได้ดีขึ้น
• การดูแลตนเองในด้านต่างๆ เช่น การพักผ่อนให้เพียงพอ รับประทานอาหารที่ดีมีประโยชน์ งดดื่มสุรา บุหรี่ และออกกำลังกาย เป็นต้น 

โดยส่วนใหญ่แล้วหลังการเข้ารับการรักษาโรคไบโพลาร์อย่างถูกต้อง ต่อเนื่องและสม่ำเสมอ อาการอามณ์รุนแรงทั้งสองขั้วที่ผิดปกติจะดีขึ้นและอยู่ในภาวะสงบ และสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้เหมือนเดิมภายในระยะเวลาประมาณ 3-6 เดือน 

เรื่องของปัญหาสุขภาพจิต ถือเป็นเรื่องที่สำคัญและควรต้องหมั่นดูแลและสังเกตไม่แพ้ร่างกายที่ใช้ขับเคลื่อนในชีวิตประจำวัน และยิ่งทุกวันนี้เราสามารถถูกกระตุ้นจากความเครียดด้านต่างๆ ที่ถาโถมเข้ามาได้ทุกทาง ทำให้เกราะป้องกันด้านสุขภาพจิตเปราะบาง และอาจทำให้ใครหลายคนพบเจอกับ “โรคไบโพลาร์” หรือโรคอารมณ์สองขั้ว แต่ทั้งนี้หากเรารู้ทันอาการและเข้ารับการรักษา พร้อมกับการดูแลตัวเองอย่างถูกวิธีก็สามารถหายได้ และสามารถกลับไปใช้ชีวิตได้ตามปกติ

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่
ศูนย์สุขภาพใจ ชั้น 18 โรงพยาบาลวิมุต

เวลา 08.00-18.00 น. โทร. 0-2079-0078 

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ