คุณแม่มือใหม่ ต้องเตรียมตัวอย่างไรหลังคลอด ?

ยินดีกับคุณแม่ป้ายแดงทุกท่านที่ได้โอบกอดของขวัญชิ้นสำคัญไว้ในอ้อมแขน หลังผ่านประสบการณ์การคลอดลูกน้อยที่น่าตื่นเต้นผ่านไปได้ด้วยดี การเตรียมตัวหลังคลอดก็เป็นเรื่องที่สำคัญมากเพื่อให้คุณแม่และลูกน้อยได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม ให้คุณแม่กลับมาแข็งแรงโดยไว ดังนั้น อย่าลืมเอาใจใส่สุขภาพช่วงหลังคลอดและดูแลตนเองให้รอบด้าน

บทความนี้จะให้คำแนะนำและเคล็ดลับเกี่ยวกับการเตรียมตัวหลังคลอด เพื่อช่วยให้คุณแม่สามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงและความต้องการใหม่ ๆ ได้อย่างราบรื่น

คุณแม่มือใหม่ หลังคลอดต้องเตรียมอะไรบ้าง ?

1. คุณแม่มือใหม่ หลังคลอดต้องเตรียมตัวเรื่องอาหาร ที่ต้องระวังเพื่อลูกน้อย

คุณแม่มือใหม่ ควรกินอะไรดี คำถามแรกๆ ที่เหล่าคุณแม่เป็นกังวล ซึ่งคุณแม่มือใหม่ควรรับประทานอาหารให้ครบตามหลักโภชนาการ แม้สารอาหารจะไม่ได้ถูกส่งผ่านสายรกโดยตรงเหมือนระยะตั้งครรภ์ แต่คุณแม่ยังสามารถให้น้ำนมที่เปี่ยมด้วยความรักและคุณประโยชน์แก่ลูกน้อยได้ โดยการรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยเฉพาะโปรตีนซึงเป็นส่วนสำคัญ ในการฟื้นฟูร่างกายหลังคลอดและในการผลิตน้ำนม โดยใช้วัตถุดิบที่ปรุงสุก สะอาด เสริมด้วยผักและผลไม้มีวิตามิน แร่ธาตุ และไฟเบอร์ที่จำเป็นต่อร่างกาย เน้นสรรพคุณช่วยเพิ่มน้ำนมให้กับคุณแม่หลังคลอด อาทิ ขิง หัวปลี ใบกะเพรา ฟักทอง เป็นต้น รวมถึงอกาหารที่มีแคลแซียมและธาตุเหล็กสูง นอกจากนี้การดื่มน้ำให้เพียงพอเป็นสิ่งสำคัญมากหลังคลอด เพราะจะช่วยในการผลิตน้ำนมและรักษาความชุ่มชื้นในร่างกาย ควรดื่มน้ำเปล่าเป็นหลัก และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนและน้ำตาลสูง เช่น ชา กาแฟ น้ำอัดลม และงดเว้นเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ยังคงเป็นสิ่งควรทำอย่างต่อเนื่อง และสำหรับกรณีที่ต้องการใช้ยาเพื่อการรักษาอาการใดๆ ก็ตามควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์ก่อน เนื่องจากยาบางชนิดหลังสารออกฤทธิ์ผ่านทางน้ำนมได้

2. คุณแม่มือใหม่ หลังคลอดต้องเตรียมตัวเรื่องจิตใจและอารมณ์ที่อ่อนไหวง่าย

การเปลี่ยนแปลงในชีวิตหลังคลอดอาจทำให้คุณแม่รู้สึกเครียดหรืออ่อนล้า จะเกิดการเปลี่ยนแปลงมากมายกับตัวคุณแม่ ทั้งด้านฮอร์โมน จิตใจและร่างกาย โดยส่วนของฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) และโปรเจสเตอโรน (Progesterone) ในร่างกายของคุณแม่จะลดต่ำลง รวมถึงการเปลี่ยนแปลงทางสรีระร่างกายและความกังวลใจในการปรับตัว เพื่อดูแลทารกแรกเกิดให้ได้อย่างเต็มที่ จะมีความอ่อนไหวง่ายมากขึ้น จึงส่งผลให้เกิดเป็นความแปรปรวนทางด้านอารมณ์ ที่อาจแสดงออกด้วยอาการฉุนเฉียวหงุดหงิดง่ายระหว่างวัน เครียด เสียใจ ไปจนถึงการซึมเศร้าแบบไม่มีเหตุผล ซึ่งในภาวะเศร้านี้คุณแม่ต้องคอยสังเกตตัวเองให้ดี การได้รับการสนับสนุนจากครอบครัว เพื่อน หรือกลุ่มสนับสนุนคุณแม่มือใหม่สามารถช่วยลดความเครียดและเพิ่มความมั่นใจได้

หากคุณแม่รู้สึกมีอาการรุนแรงไปจนถึงนอนไม่หลับ เบื่ออาหาร ความผูกพันที่มีต่อลูกหายไป เกิดความคิดอยากทำร้ายตนเองและลูก อารมณ์ฉุนเฉียวรุนแรง มีความเครียดหรือมีปัญหาทางจิตใจ ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อขอคำปรึกษาและการช่วยเหลือ ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด เพื่อรับการรักษาอย่างถูกวิธี อ่านข้อมูลเกี่ยวกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอดได้ที่ เบบี้บลู (Baby Blue) ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดที่คุณแม่ต้องเตรียมรับมือ

3. คุณแม่มือใหม่ หลังคลอดต้องเตรียมตัวดูแลตัวเอง เพื่อสุขภาพที่ดี

การดูแลสุขภาพส่วนบุคคลหลังคลอดมีความสำคัญเช่นกัน คุณแม่ควรทำตามคำแนะนำของแพทย์ เช่น การตรวจบาดแผลหลังคลอด การรักษาความสะอาดของบาดแผล และการปฏิบัติตามคำแนะนำในการดูแลสุขภาพทั่วไป

• แผลหลังคลอด การดูแลแผลหลังคลอดเป็นสิ่งสำคัญที่คุณแม่ควรใส่ใจ เพื่อให้ร่างกายฟื้นฟูได้อย่างรวดเร็วและป้องกันการติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นแผลจากการคลอดธรรมชาติหรือการผ่าตัดคลอด
• แผลจากการคลอดธรรมชาติที่ต้องดูแลมากที่สุดคือแผลจากการฉีกขาดของช่องคลอดหรือแผลเย็บฝีเย็บ แพทย์จะทำการเย็บปิดแผลด้วยไหมละลาย โดยแผลจะสมานและดีขึ้นประมาณ 7 วัน โดยคุณแม่สามารถทำความสะอาดแผลด้วยตนเองได้โดยใช้น้ำอุ่น สะอาดล้างแผลเบาๆ ทุกครั้งหลังการปัสสาวะหรือการขับถ่าย และซับให้แห้งด้วยผ้าสะอาด รวมถึงเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อยๆเพื่อป้องกันการติดเชื้อ และหลีกเลี่ยงการนั่งหรือนอนทับแแผลนานๆ
• แผลจากการผ่าคลอดที่หน้าท้อง จำเป็นต้องการการดูแลเป็นพิเศษเพื่อป้องกันการติดเชื้อและช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น โดยให้ทำแผลและเปลี่ยนผ้าปิดแผลตามคำแนะนำของแพทย์ ห้ามให้แผลโดนน้ำจนกว่าแผลจะแห้งสนิทดี โดยส่วนมากใช้เวลาประมาณ 7 วัน แพทย์อาจปิดแผลด้วยแผ่นปิดแผลแบบกันน้ำเพื่อให้คุณแม่อาบน้ำได้สะดวกขึ้น แนะนำให้หลีกเลี่ยงการยกของหนักหรือกิจกรรมที่ต้องใช้กำลังมากในช่วงแรกหลังการผ่าตัด จะช่วยให็แผลหายเร็วขึ้น นอกจากนี้ให้คุณแม่หมั่นสังเกตสัญญาณการติดเชื้อ หากคุณแม่พบว่าแผลมีอาการเจ็บแผลมากขึ้น แผลบวม แดง ร้อน มีน้ำหนอง หรือมีไข้ ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที อ่านข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลแผลผ่าคลอดเพิ่มเติมได้ที่ 8 เคล็ดลับดูแลแผลผ่าคลอดให้แผลสวย หายไว ฟื้นตัวเร็ว
• น้ำคาวปลา ขั้นตอนที่ร่างกายจะทำการขับเศษเนื้อเยื่อบุโพรงมดลูกและเลือดที่หลงเหลือจากการคลอด มองผิวเผินอาจคล้ายประจำเดือนในวันมามาก นับเป็นสัญญาณปกติของคุณแม่หลังคลอด 3-4 วันแรก น้ำคาวปลาที่ว่าจะมีสีแดงเข้ม ค่อยๆ จางลงเป็นสีเหลือง และจางจนหมดไปเองหลังคลอด 3-6 สัปดาห์ การเคลื่อนไหวร่างกายบ่อยๆ ระหว่างวันจะช่วยให้น้ำคาวปลาขับออกมาได้ง่ายและร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
• เต้านมคัดตึง เมื่อเต้านมมีขนาดใหญ่ขึ้นจากการสะสมน้ำนมปริมาณมากและไม่ถูกระบายออก ต้องระวังเรื่องท่อน้ำนมอุดตัน ที่อาจทำให้คุณแม่หลังคลอดมีอาการเจ็บ ตึง แข็ง ไปทั่วบริเวณเต้าและลานนม ครั่นเนื้อครั่นตัวราวกับกำลังมีไข้ไม่สบายตัว สามารถบรรเทาอาการดังกล่าวได้โดยการนำทารกเข้าเต้าดูดนมทันทีหลังคลอด และทำบ่อยๆ ทุก 2-3 ชั่วโมง ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นประคบประมาณ 10 นาที นวดคลึงหัวนมเปิดทางให้น้ำนมไหลได้สะดวก ที่สำคัญอย่าลืมรักษาความสะอาดก่อนและหลังให้นมทุกครั้งโดยการใช้สำลีชุบน้ำต้มสุกเช็ดบริเวณหัวนมและลานนม เพื่อให้ลูกน้อยได้รับสารอาหารและภูมิต้านทานที่ดีที่สุดจากแม่
• การพักผ่อน ช่วงเวลาหลังคลอดในโรงพยาบาล ทีมแพทย์และพยาบาลมืออาชีพจะช่วยให้คุณแม่ได้พักผ่อนอย่างเต็มที่โดยปราศจากความกังวล แต่เมื่อกลับบ้าน การปรับตัวให้เข้ากับลูกน้อยที่มีเวลานอนหลับเอาแน่เอานอนไม่ได้จะกลายเป็นเรื่องธรรมดาที่ทุกครอบครัวได้เจอ คุณแม่จึงควรจัดสรรเวลาในการทำกิจกรรมต่างๆ อย่างเหมาะสม แบ่งเวลางีบระหว่างวันให้ตนเองประมาณ 20 นาที เพื่อเสริมความกระปรี้กระเปร่า หรือใช้โอกาสเวลาที่ลูกหลับพักผ่อนไปพร้อมกัน อาจขอแรงคุณพ่อให้ช่วยดูเป็นบางเวลาแล้วหันไปทำกิจกรรมที่ได้อยู่กับตัวเองในช่วงเวลาสั้นๆ อย่างการอาบน้ำ เดินเล่น หรือออกกำลังกายเบาๆ เพื่อให้ร่างกายหลั่งสารแห่งความสุข ลดความวิตกและลดอาการเหนื่อยล้าสะสมที่อาจส่งผลต่อสุขภาพของคุณแม่ได้

4. การจัดการบ้านและแบ่งเวลา

การจัดบ้านและแบ่งเวลาหลังคลอดเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้คุณแม่สามารถดูแลตัวเองและทารกได้อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถช่วยลดความยุ่งเหยิงและเพิ่มความสะดวกสบายให้คุณแม่หลังคลอดได้ ซึ่งอาจวางแผนได้ล่วงหน้าตั้งแต่ช่วงก่อนคลอด คุณแม่ควรจัดระบบการทำงานในบ้านให้มีประสิทธิภาพ เช่น การเตรียมอาหารล่วงหน้า การแบ่งหน้าที่ในการดูแลลูกน้อยกับคุณพ่อ การจัดหาช่วงเวลาพักผ่อนให้เพียงพอ เป็นต้น

ภาวะต่างๆ ที่เกิดขึ้น เป็นเรื่องปกติที่อาจเกิดขึ้นได้กับคุณแม่หลังคลอดทุกท่าน เพียงคุณแม่มือใหม่เตรียมพร้อมและเรียนรู้วิธีการดูแลที่ถูกต้องไว้ตั้งแต่ต้น หมั่นสังเกตความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับร่างกายไปพร้อมกับการเจริญวัยของลูกน้อย หากพบอาการผิดปกติให้รีบปรึกษาแพทย์เพื่อเข้ารับคำปรึกษาอย่างทันท่วงที เท่านี้ก็จะช่วยให้คุณแม่มือใหม่สามารถดูแลตัวเองหลังคลอดและกลับมาแข็งแรงสดใสได้อย่างรวดเร็ว

ที่โรงพยาบาลวิมุตเรามีทีมแพทย์และพยาบาลผู้เชี่ยวชาญ รวมถึงนวัตกรรมเทคโนโลยีเครื่องมือทางการแพทย์ที่ทันสมัย คอยดูแลผู้หญิงและว่าที่คุณแม่ทุกคนให้มีสุขภาพดีได้อย่างปลอดภัย 

ติดต่อเราเพื่อปรึกษาปัญหาสุขภาพและรายละเอียดเพิ่มเติมติดต่อได้ที่
ศูนย์สูตินรีเวช ชั้น 3 โรงพยาบาลวิมุต
เวลาทำการ 08:00 - 20:00 น. โทร. 0-2079-0066 
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์ได้