“โอ๊ย! ปวดหลัง” น่าจะเป็นประโยคติดปากยอดฮิตที่หลายคนคุ้นเคยกันดี โดยเฉพาะอาการปวดหลังส่วนล่าง ที่เป็นเหมือนปัญหาคุ้นชินของคนวัยทำงานและผู้สูงอายุ หรือแม้กระทั่งวัยเรียนในสมัยนี้ ซึ่งอาการปวดหลังล่างนี้หลายคนอาจคิดว่าเป็นแค่อาการปวดเมื่อยธรรมดาเดี๋ยวก็หาย แต่รู้ไหมว่าสามารถเป็นสัญญาณเตือนของโรคต่างๆ ได้มากมาย ตั้งแต่ปัญหากล้ามเนื้อที่ไม่รุนแรง ไปจนถึงภาวะที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจว่าอาการปวดหลังล่างเกิดจากอะไร บอกโรคอะไรได้บ้าง และที่สำคัญคือสัญญาณอันตรายแบบไหนที่ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

ปวดหลังล่าง คือบริเวณไหน ?

อาการปวดหลังล่าง (Lower Back Pain) คือ อาการปวดที่เกิดขึ้นบริเวณหลังส่วนล่าง ซึ่งถ้าจะระบุตำแหน่งให้ชัดเจนก็คือ บริเวณตั้งแต่ช่วงใต้ชายโครงซี่สุดท้าย ไล่ลงไปจนถึงระดับเอวและสะโพก หรือรอยต่อของก้น ซึ่งบริเวณนี้มีโครงสร้างที่ซับซ้อน ประกอบด้วยกระดูกสันหลังส่วนเอว หมอนรองกระดูก กล้ามเนื้อและเส้นประสาท ซึ่งต้องรับน้ำหนักของร่างกายส่วนบนทั้งหมด จึงเป็นจุดที่เกิดปัญหาได้ง่าย

โดยสาเหตุหลักๆ ของอาการปวดหลังล่างส่วนใหญ่ (กว่า 80%) เกิดจากปัญหาเชิงกลไก เช่น การใช้งานกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นที่ผิดปกติ แต่ก็อาจเกิดจากความเสื่อมของกระดูกสันหลัง หรือภาวะร้ายแรงอื่นๆ ได้เช่นกัน

อาการปวดหลังล่าง... มีสาเหตุเกิดจากอะไร แล้วบอกโรคอะไรได้บ้าง ?

อาการปวดหลังส่วนล่างเป็นอาการที่พบได้บ่อยมาก และสามารถเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงโรคหรือภาวะต่างๆ ได้หลากหลาย ตั้งแต่ปัญหาที่ไม่รุนแรงและหายได้เอง ไปจนถึงภาวะที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน ดังนี้

1. โรคเอ็นกล้ามเนื้อหลังอักเสบ

เป็นสาเหตุที่มักถูกพบได้บ่อยที่สุด มักเกิดจากการใช้งานกล้ามเนื้อหลังมากเกินไป การยกของหนักผิดท่า หรือการบิดเอี้ยวตัวอย่างรวดเร็ว

ลักษณะและอาการ : มักมีอาการปวดตื้อๆ หรือปวดแปลบๆ ที่กล้ามเนื้อหลัง ไม่ได้ปวดที่แนวกระดูกสันหลังโดยตรง อาจมีอาการเกร็งร่วมด้วย อาการปวดอาจเป็นช่วงกลาง หรือค่อนไปข้างใดข้างหนึ่ง เช่น รู้สึกปวดหลังล่างซ้าย เมื่อก่อนหน้ามีการใช้งานกล้ามเนื้อฝั่งซ้ายมากกว่า ซึ่งอาการมักจะดีขึ้นเมื่อได้พักผ่อนและกินยา

2. โรคหมอนรองกระดูกเคลื่อนทับเส้นประสาท

โรคนี้คนทั่วไปเรียกกันสั้นๆ ว่า ‘หมอนรองกระดูกทับเส้น’ โดยเกิดจากหมอนรองกระดูกปลิ้นออกมาเบียด หรือกดทับเส้นประสาทบริเวณหลังล่าง

ลักษณะและอาการ : ปวดหลังส่วนล่างรุนแรง โดยอาการสำคัญคือมักมีอาการปวดร้าวลงขาร่วมด้วย โดยอาจปวดร้าวลงไปที่สะโพก ต้นขา น่อง หรือปลายเท้า หากหมอนรองกระดูกปลิ้นไปทางซ้าย ก็จะทำให้เกิดอาการปวดหลังซ้ายและร้าวลงขาซ้าย รวมถึงอาจมีอาการชาหรืออ่อนแรงที่ขาร่วมด้วย อาการมักเป็นมากขึ้นเมื่ออยู่ในท่าก้มตัว นั่งนานๆ และการไอ จาม หรือเบ่งถ่ายก็สามารถกระตุ้นอาการได้

3. โรคโพรงกระดูกสันหลังตีบแคบ

เป็นโรคที่มีสาเหตุเกิดจากความเสื่อมของกระดูกสันหลัง ทำให้โพรงที่เส้นประสาทวิ่งผ่านตีบหรือแคบลง และไปกดเบียดเส้นประสาทจนทำให้เกิดอาการปวดหลังขึ้นมาได้

ลักษณะและอาการ : มักมีอาการปวดหลังส่วนล่างร้าวลงขา ซึ่งคล้ายคลึงกับอาการหมอนรองกระดูกทับเส้น แต่ลักษณะเด่นที่แตกต่างคือ อาการปวดจะเป็นมากขึ้นเมื่อยืนหรือเดิน และจะดีขึ้นอย่างชัดเจนเมื่อนั่งพัก 

4. โรคกระดูกสันหลังเสื่อม

เป็นโรคที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ เนื่องจากเป็นความเสื่อมสภาพตามวัยของข้อต่อและหมอนรองกระดูกสันหลัง

ลักษณะและอาการ : ปวดหลังส่วนล่างแบบตื้อๆ เรื้อรัง อาจมีอาการหลังแข็ง ตึงในตอนเช้า และดีขึ้นเมื่อได้พัก

5. มะเร็งกระดูกสันหลัง

อาการปวดหลังล่างจากมะเร็งกระดูกสันหลัง เป็นโรคที่พบได้น้อย ไม่บ่อยแต่ถือว่ารุนแรง โดยตัวเนื้องอกชนิดร้าย หรือมะเร็งนี้อาจเป็นมะเร็งที่แพร่กระจายมาจากอวัยวะอื่น หรือเป็นเนื้องอกของกระดูกสันหลังเองได้

ลักษณะและอาการ : ปวดหลังต่อเนื่อง ปวดตลอดเวลาแม้ขณะพักผ่อน และมักจะปวดมากในตอนกลางคืน ปวดจนสะดุ้งตื่น และอาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ เบื่ออาหาร มีไข้ หรืออาการทางระบบประสาท เช่น แขนขาอ่อนแรง เป็นต้น

6. อาการปวดหลังล่างจากอวัยวะภายใน

ในบางครั้งอาการปวดหลังล่างก็อาจไม่ได้มีสาเหตุมาจากกระดูกสันหลัง กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น หรือเส้นประสาทโดยตรง แต่อาจเป็นอาการปวดร้าวมาจากอวัยวะภายในที่ผิดปกติได้ เช่น

• โรคไต: ตัวอย่างเช่น นิ่วในไต หรือกรวยไตอักเสบ มักทำให้ปวดบริเวณเอวหรือสีข้าง ซึ่งบางครั้งอาจทำให้รู้สึกปวดหลังด้านซ้ายบน หรือปวดหลังขวาบนได้ ขึ้นอยู่กับว่าตัวโรคเกิดขึ้นกับไตข้างไหน
• ตับอ่อนอักเสบ: อาจทำให้ปวดท้องรุนแรงและร้าวทะลุไปที่หลัง ซึ่งอาจทำให้รู้สึกเหมือนปวดหลังส่วนกลาง หรือปวดหลังซ้ายบนได้
• โรคทางนรีเวช หรือโรคที่เกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์ในผู้หญิง: เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ อุ้งเชิงกรานอักเสบ หรือซีสต์ที่รังไข่ อาจทำให้เกิดอาการปวดหลังล่างซ้าย หรือขวาได้เช่นกัน

สรุปเปรียบเทียบความแตกต่างของอาการปวดหลังล่าง

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่ 

ศูนย์กระดูกและข้อ ชั้น 4 โรงพยาบาลวิมุต 

เวลาทำการ 08:00-20:00 น. โทร. 0-2079-0060
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ