ไปตรวจสุขภาพประจำปี หรือเอกซเรย์ปอดมา แล้วคุณหมอบอกว่าเจอ "ปอดเป็นฝ้า" พบ "จุดที่ปอด" หรือเจอ "ก้อนในปอด"! อย่าเพิ่งตกใจจนทำอะไรไม่ถูก! แม้ว่าความผิดปกติเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณของโรคร้ายแรงอย่างมะเร็งปอดได้ แต่ก็อาจเกิดจากสาเหตุอื่นๆ ได้อีกมากมาย บทความนี้จะพาคุณไปไขข้อข้องใจว่า "ฝ้า" "จุด" และ "ก้อน" ที่ปอดนั้นคืออะไร เกิดจากสาเหตุอะไรได้บ้าง อาการแบบไหนที่ต้องระวัง พร้อมคำแนะนำทางเลือกในการตรวจวินิจฉัยเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง ที่อ่านจบแล้วคุณจะคลายกังวลและพร้อมไปพบแพทย์อย่างมั่นใจได้แน่นอน

"ปอดเป็นฝ้า" "จุดที่ปอด" "ก้อนในปอด" คืออะไร ?

เมื่อคุณหมอแจ้งผลเอกซเรย์ปอด (Chest X-ray) หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) ว่าพบ "ปอดเป็นฝ้า" "จุดที่ปอด" หรือ "ก้อนในปอด" นั่นหมายถึงมีความผิดปกติบางอย่างเกิดขึ้นในเนื้อปอด ทำให้ปอดบริเวณนั้นมีความหนาแน่นมากขึ้น แสงเอกซเรย์จึงผ่านได้น้อยลง และปรากฏเป็นฝ้าทึบบนฟิล์ม โดยความหมายของความผิดปกติต่างๆ นั้น สามารถอธิบายได้ ดังนี้

• ปอดเป็นฝ้า (Pulmonary Opacity/Lung Opacity): เป็นคำที่ใช้เรียกความผิดปกติที่มีลักษณะปื้น ในปอด อาจเป็นบริเวณกว้าง หรือเป็นหย่อมเล็กๆ ก็ได้
• จุดที่ปอด (Pulmonary Nodule): ใช้เรียกเมื่อพบก้อนขนาดเล็กในปอดที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 3 เซนติเมตร อาจมีจุดเดียว หรือหลายจุด
• ก้อนในปอด (Pulmonary Mass): ใช้เรียกเมื่อพบเป็นก้อนขนาดใหญ่ในปอด หรือมีเส้นผ่านศูนย์กลางมากกว่า 3 เซนติเมตรขึ้นไป

ปอดเป็นฝ้า จุดที่ปอด ก้อนในปอด เกิดจากอะไร เป็นโรคอะไรได้บ้าง ?

ความผิดปกติของปอดที่ปรากฏบนภาพถ่ายรังสีไม่ว่าจะขึ้นเป็นฝ้าขาว จุดที่ปอด หรือมีลักษณะเป็นก้อน อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ดังนี้

ปอดเป็นฝ้า จุดที่ปอด ก้อนในปอดที่เกิดจากการติดเชื้อ

1. ปอดอักเสบ

หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า "ปอดบวม" คือ การอักเสบของเนื้อปอด ซึ่งส่วนใหญ่มักเกิดจากการติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส หรือเชื้อรา โดยจะทำให้เนื้อปอดบริเวณที่อักเสบมีความหนาแน่นมากขึ้น

• ลักษณะบนภาพถ่ายรังสี: มักพบเป็นฝ้าทึบ หรือฝ้าขุ่นบริเวณใดบริเวณหนึ่งของปอด หรืออาจกระจายทั่วปอด
• อาการ: ผู้ป่วยมักมีอาการไอ มีเสมหะ อาจมีสีเหลือง เขียว หรือมีเลือดปน เจ็บหน้าอกเวลาหายใจเข้า หายใจลำบาก มีไข้สูง หนาวสั่น

2. วัณโรคปอด
วัณโรคปอดเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Mycobacterium tuberculosis ที่สามารถติดต่อกันได้ผ่านทางการสูดดมสารคัดหลั่งของผู้ป่วยที่มีเชื้อ

• ลักษณะบนภาพถ่ายรังสี: อาจพบเป็น ฝ้า จุด หรือก้อนก็ได้ และอาจพบโพรงในปอด
• อาการ: ผู้ป่วยมักมีอาการไอเรื้อรังนานกว่า 2 สัปดาห์ บางรายอาจไอเป็นเลือด น้ำหนักลด เบื่ออาหาร มีไข้ต่ำๆ เหงื่อออกตอนกลางคืน

3. ฝีในปอด
คือการติดเชื้อแบคทีเรียจนเกิดเป็นโพรงหนองในเนื้อปอด

• ลักษณะบนภาพถ่ายรังสี: มักมีลักษณะเป็นโพรงที่มีขอบเขตชัดเจน อาจพบร่วมกับฝ้าทึบ
• อาการ: มักมีไข้สูง หนาวสั่น ไอมีเสมหะเป็นหนองและอาจมีกลิ่นเหม็น รวมถึงเจ็บหน้าอกร่วมด้วย

ปอดเป็นฝ้า จุดที่ปอด ก้อนในปอดที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ

1. ภาวะน้ำท่วมปอด

คือภาวะที่มีของเหลว (น้ำ) คั่งอยู่ในถุงลมปอด ทำให้ปอดไม่สามารถแลกเปลี่ยนก๊าซได้ตามปกติ

• ลักษณะบนภาพถ่ายรังสี: มักพบเป็นฝ้าขาวที่ปอด ขนาดของหัวใจโตกว่าปกติ อาจมีน้ำขังในเยื่อหุ้มปอด
• อาการ: หายใจลำบาก หอบเหนื่อย นอนราบไม่ได้ อาจมีอาการเจ็บหน้าอกร่วม

2.ภาวะปอดแฟบ
เป็นภาวะที่ปอดขยายตัวไม่เต็มที่และปอดบางส่วนยุบตัวลง ซึ่งเกิดจากการเคลื่อนไหวที่ถูกจำกัด มีสิ่งอุดตันในหลอดลมเล็กๆ หายใจตื้น มีแรงดันจากน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด ทำให้ปอดแฟบ และไม่สามารถแลกเปลี่ยนก๊าซได้ตามปกติ 

• ลักษณะ: พบฝ้าทึบ เสียปริมาตรปอดในบริเวณนั้น
• อาการ: อาจไม่มีอาการหรือหายใจลำบาก เจ็บหน้าอก มีการขยายตัวของทรวงอกน้อยลง ไข้ และออกซิเจนต่ำ

3. โรคพังผืดในปอด
คือโรคที่เกิดพังผืดขึ้นในเนื้อเยื่อปอด โดยเกิดจากเนื้อเยื่อปอดเกิดการอักเสบและกลายเป็นแผลเป็น 

• ลักษณะ: พบฝ้าที่มีลักษณะเป็นร่างแห
• อาการ: หายใจลำบาก ไอแห้ง หายใจไม่อิ่ม เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลง หรือบริเวณปลายนิ้วมือนิ้วเท้าปุ้ม เพราะปริมาณออกซิเจนในเลือดต่ำได้

ปอดเป็นฝ้า จุดที่ปอด ก้อนในปอด ที่เป็นเนื้องอก หรือมะเร็ง

1. เนื้องอกปอดชนิดไม่ร้ายแรง
หากภาพเอกซเรย์พบว่าเป็นก้อนเนื้อที่ปอดแต่ไม่ใช่มะเร็ง อาจบอกได้หลายโรค เช่น ติ่งเนื้องอก ริดสีดวง หรือหินปูนในปอด เป็นต้น

• ลักษณะ: อาจพบเป็นก้อน หรือจุด
• อาการ: มักไม่แสดงอาการใดๆ ตรวจพบจากการตรวจภาพรังสีปอดประจำปี

2. มะเร็งปอด
เป็นโรคที่เกิดจากเซลล์ปอดเจริญเติบโตผิดปกติจนกลายเป็นก้อนเนื้อร้าย

• ลักษณะ: อาจพบเป็นก้อน (Mass) หรือจุด (Nodule) เดี่ยวๆ หรือหลายจุด ขอบเขตอาจเรียบหรือขรุขระ อาจมีขนาดใหญ่ขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป
• อาการ: ระยะแรกมักไม่มีอาการใดๆ หรือในบางรายอาจมีอาการไอเรื้อรัง ไอเป็นเลือด เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก น้ำหนักลด เสียงแหบ เป็นต้น

Low-dose CT Scan ทางเลือกการตรวจวินิจฉัยโรคปอดที่ปลอดภัยกว่า 

และค้นหาสาเหตุได้อย่างตรงจุด

เมื่อพบความผิดปกติที่ปอด ไม่ว่าจะเป็น "ปอดเป็นฝ้า" "จุดที่ปอด" หรือ "ก้อนในปอด" อย่าเพิ่งวิตกกังวลเกินไป เพราะไม่ได้หมายความว่าจะเป็นมะเร็งเสมอไป แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือการไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริง ในปัจจุบันนอกจากการเอกซเรย์ปอด (Chest X-ray) ที่ทำให้เราเห็นภาพความผิดปกติจากการตรวจคัดกรองเบื้องต้นแล้วนั้น การเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) ด้วย Low-dose CT Scan เป็นเทคโนโลยีทางการแพทย์ขั้นกว่าที่เหมาะสำหรับโรคปอดและ "การคัดกรองมะเร็งปอด" ในผู้ที่มีความเสี่ยงสูง

• ความแม่นยำสูง: ตรวจได้ละเอียด แม่นยำ และสามารถตรวจพบก้อนเนื้อขนาดเล็กหรือฝ้าในปอดได้ดีกว่า X-ray 
• ปริมาณรังสีต่ำ: ผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีเท่าที่จำเป็น ซึ่งปลอดภัยกว่า CT Scan ปกติ
• รวดเร็ว: ใช้เวลาตรวจไม่นาน
• เพิ่มโอกาสในการรักษาหายขาด: หากตรวจพบมะเร็งปอดในระยะเริ่มต้น สามารถรักษาให้หายขาดได้

หากคุณพบว่าปอดเป็นฝ้า จุดที่ปอด หรือก้อนในปอด จากการตรวจสุขภาพ อย่าเพิ่งตกใจว่าจะต้องเป็นโรคร้ายแรงอย่างมะเร็งเท่านั้น แต่นี่อาจเป็นสัญญาณของโรคต่างๆ ได้หลายอย่าง การไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งสำคัญ อย่าปล่อยทิ้งไว้หรือวินิจฉัยโรคด้วยตัวเอง เพราะการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ จะช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษาให้หายขาดและลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน

ที่โรงพยาบาลวิมุต เรามีทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบบทางเดินหายใจ และเทคโนโลยีทางการแพทย์ Low-dose CT ที่ทันสมัย พร้อมให้บริการตรวจคัดกรองมะเร็งปอดและวินิจฉัยโรคปอดอย่างแม่นยำ รวดเร็วและปลอดภัย อีกทั้งที่นี่เรามีระบบ Dose Monitoring เพื่อติดตามวัดปริมาณรังสีให้กับผู้ป่วยในการตรวจทางรังสีแต่ละครั้ง ผู้ป่วยจึงมั่นใจได้ว่าจะได้รับปริมาณรังสีอย่างปลอดภัยในทุกครั้งที่เข้ารับการตรวจ 

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่

ศูนย์สุขภาพปอด ชั้น 7 โรงพยาบาลวิมุต

เวลาทำการ 08.00 - 20.00 น. โทร. 02-079-0315

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ