อาการหายใจไม่ออก ไอ และเหนื่อยง่าย อาจทำให้หลายคนนึกถึงโรคหวัดหรือโรคทางเดินหายใจทั่วไป แต่รู้หรือไม่ว่าอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเตือนของภาวะน้ำท่วมปอด ซึ่งเป็นภาวะที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที! การรู้เท่าทันถึงสาเหตุ และอาการ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่สามารถช่วยลดความเสี่ยงน้ำท่วมปอดได้

ภาวะน้ำท่วมปอดคืออะไร ?

ภาวะน้ำท่วมปอด (Pulmonary Edema) คือภาวะที่มีของเหลวสะสมในถุงลมปอด (Alveoli) การแลกเปลี่ยนก๊าซในปอดจึงทำงานได้อย่างไม่เต็มประสิทธิภาพ ส่งผลให้ร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอและเกิดอาการหายใจลำบาก ผู้ป่วยจึงมักรู้สึกเหนื่อยง่าย หายใจไม่อิ่ม และนอนราบไม่ได้ รวมถึงอาจตื่นมาลุกนั่งเหนื่อยหอบกลางคืน ซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจนำไปสู่ภาวะขาดออกซิเจนรุนแรง กระทั่งส่งผลให้หัวใจล้มเหลวและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

อาการของภาวะน้ำท่วมปอด

อาการของภาวะน้ำท่วมปอดสามารถเกิดขึ้นอย่างฉับพลันหรือค่อยๆ พัฒนาไปตามระยะเวลา โดยผู้ป่วยอาจเริ่มมีอาการหายใจติดขัดเพียงเล็กน้อยก่อนที่อาการจะรุนแรงขึ้นจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ซึ่งอาการสำคัญที่พบได้บ่อย ได้แก่

• หายใจลำบาก โดยเฉพาะเวลานอนราบ ทำให้ผู้ป่วยต้องใช้หมอนหนุนสูง หรืออาจต้องนั่งหลับเพื่อบรรเทาอาการ
• หายใจเร็ว หอบเหนื่อย เนื่องจากร่างกายพยายามชดเชยการขาดออกซิเจนด้วยการหายใจถี่ขึ้น
• ไอ มีเสมหะสีขาวหรือฟองปนเลือด ซึ่งเป็นผลจากของเหลวที่สะสมอยู่ในปอดและระคายเคืองทางเดินหายใจ
• เจ็บหน้าอก หรือแน่นหน้าอก ซึ่งอาจเป็นผลจากภาวะหัวใจทำงานหนักเกินไป หรือหลอดเลือดหัวใจมีปัญหา
• ตัวเย็น เหงื่อออกมาก อาจเป็นสัญญาณของภาวะช็อกที่อาจเกิดขึ้นหากหัวใจบีบตัวเอาเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้ไม่เพียงพอ
• หัวใจเต้นเร็ว เนื่องจากหัวใจพยายามสูบฉีดเลือดให้มากขึ้นเพื่อทดแทนการขาดออกซิเจน
• วิงเวียนศีรษะ สับสน หรือหมดสติในบางกรณี เพราะสมองไม่ได้รับออกซิเจนเพียงพอ

สาเหตุของภาวะน้ำท่วมปอด

ภาวะน้ำท่วมปอดสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ แบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มหลัก ได้แก่

1. สาเหตุจากโรคหัวใจ (Cardiogenic Pulmonary Edema)
สาเหตุหลักของภาวะน้ำท่วมปอดมักเกิดจากการที่หัวใจทำงานผิดปกติ ทำให้ไม่สามารถสูบฉีดเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ความดันโลหิตเพิ่มขึ้นจนรั่วไหลเข้าไปในถุงลม ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับโรคหัวใจ อาทิเช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ, ภาวะหัวใจล้มเหลว, ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ และภาวะลิ้นหัวใจผิดปกติ

2. สาเหตุที่ไม่เกี่ยวข้องกับโรคหัวใจ (Non-cardiogenic Pulmonary Edema)
ภาวะน้ำท่วมปอดที่เกิดจากสาเหตุที่ไม่เกี่ยวข้องกับโรคหัวใจ อาจเกิดจากปัจจัยภายนอกหรือโรคอื่นๆ ที่ส่งผลให้ปอดได้รับความเสียหายโดยตรง หรือเกิดการเปลี่ยนแปลงในระบบไหลเวียนเลือดจนทำให้ของเหลวรั่วเข้าสู่ปอดได้ เช่น ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด, ภาวะไตวาย, การสูดดมสารพิษ และการบาดเจ็บที่ปอดโดยตรง เป็นต้น

ปัจจัยเสี่ยงของภาวะน้ำท่วมปอด

ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือปัจจัยด้านพฤติกรรมการใช้ชีวิตอาจมีความเสี่ยงต่อภาวะน้ำท่วมปอดมากกว่าปกติ โดยมีปัจจัยเสี่ยงจากโรคที่ควรระวัง ดังนี้

• ผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด เช่น โรคหัวใจขาดเลือด หรือความดันโลหิตสูง
• ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ซึ่งทำให้ร่างกายขับของเหลวออกได้ยากขึ้น และมีการคั่งของเกลือและน้ำในร่างกาย
• ผู้ที่ใช้ยาบางชนิด เช่น ยาแก้อักเสบกลุ่ม NSAIDs หรือยารักษาโรคหัวใจบางชนิด
• ผู้ที่อยู่ในภาวะขาดออกซิเจน เช่น คนที่ปีนเขาหรือขึ้นที่สูงอย่างรวดเร็ว
• ผู้ที่มีภาวะติดเชื้อรุนแรง ซึ่งส่งผลต่อระบบไหลเวียนเลือดและปอด

แนวทางการรักษาภาวะน้ำท่วมปอด

การรักษาเบื้องต้นเมื่อผู้ป่วยมีภาวะน้ำท่วมปอด แพทย์จะให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดปริมาณน้ำในปอดและเพิ่มระดับออกซิเจนในเลือดเพื่อลดอาการเหนื่อย จากนั้นจะมุ่งเน้นการรักษาหลักไปที่สาเหตุและปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะน้ำท่วมปอด เช่น การแก้ไขการทำงานของหัวใจ อย่างการใช้ยาควบคุมความดันโลหิต หรือการผ่าตัดแก้ไขลิ้นหัวใจ เป็นต้น

เพราะน้ำท่วมปอดคือหนึ่งในภาวะอันตรายที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน อาการหายใจลำบาก อ่อนเพลีย หรือไอมีเสมหะปนเลือด อาจไม่ใช่แค่โรคหวัดธรรมดาอีกต่อไป แต่เป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพร้ายแรง หากพบอาการผิดปกติไม่ควรนิ่งนอนใจ ควรรีบพบแพทย์ทันทีเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนและเพิ่มโอกาสในการรักษาได้อย่างทันท่วงที

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่

ศูนย์สุขภาพปอด ชั้น 7 โรงพยาบาลวิมุต

เวลาทำการ 08.00 - 20.00 น. โทร. 02-079-0315

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ