“ภาวะดื้ออินซูลิน” ภาวะที่คนเป็นคอดำ ติ่งเนื้อขึ้นตามตัวต้องระวัง !

“ภาวะดื้ออินซูลิน” หลายคนอาจคิดว่าเป็นเพียงภาวะที่เกิดขึ้นกับคนที่เป็นเบาหวานแล้วเท่านั้น แต่ในความเป็นจริงคนที่ไม่เป็นเบาหวานก็สามารถเป็นได้เช่นกัน อีกทั้งยังเกิดขึ้นได้ง่ายกับคนที่เป็นโรคอ้วนและคนที่มีพฤติกรรมชอบกินแป้ง น้ำตาลอีกด้วย แต่ในขณะเดียวกันก็ตรวจพบได้ยากเพราะมักไม่มีอาการที่สามารถสังเกตได้ชัดเจน ซึ่งกว่าจะรู้ตัวว่าเป็นก็เสี่ยงเป็นโรคเบาหวานไปเสียแล้ว

ดังนั้น ในบทความนี้เราจะพาไปทำความรู้จักกับภาวะดื้ออินซูลินว่าคืออะไร เกิดจากอะไร และอาการเตือนของภาวะนี้ที่ต้องสังเกตมีอะไรบ้าง ที่นี่เรายกข้อมูลมาให้แล้ว

ภาวะดื้ออินซูลินคืออะไร เกี่ยวข้องกับเบาหวานอย่างไร ?

ภาวะดื้ออินซูลิน (Insulin Resistance) เป็นภาวะที่เซลล์ในร่างกายตอบสนองกับอินซูลินได้น้อยกว่าปกติ ซึ่งส่งผลให้น้ำตาลในเลือดสูงขึ้นและนำไปสู่การเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โดยทั้งนี้เมื่อเซลล์ตอบสนองกับอินซูลินได้น้อยลง กลไกร่างกายจะมีการกระตุ้นให้ตับอ่อนผลิตอินซูลินเพิ่มสูงขึ้น เพื่อให้เซลล์สามารถดึงอินซูลินไปใช้ในการดึงกลูโคส หรือน้ำตาลในเลือดได้อย่างเพียงพอและปรับสมดุลน้ำตาลในเลือดให้เป็นปกติ ซึ่งกระบวนการนี้เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้คนส่วนมาก โดยเฉพาะคนเป็นโรคอ้วนหรือน้ำหนักเกินตรวจไม่พบค่าน้ำตาลในเลือดสูง

แต่ทั้งนี้หากปล่อยให้กลไกนี้กระตุ้นให้ตับอ่อนทำงานหนัก เพื่อผลิตอินซูลินให้เพิ่มขึ้นนานๆ ในการรักษาสมดุลน้ำตาลในเลือด ตับอ่อนก็จะเสื่อมสภาพจนผลิตอินซูลินได้น้อยลง เมื่อนั้นความเสี่ยงที่จะเป็นโรคเบาหวานก็จะตามมาทันที

ภาวะดื้ออินซูลินมีสาเหตุเกิดจากอะไรได้บ้าง

ภาวะดื้ออินซูลินนี้สามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ

• พันธุกรรม
• การตั้งครรภ์ 
• การใช้ยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์ ยาคุมกำเนิด ยารักษาอาการทางจิตเวช
• ภาวะร่างกายถูกกระทบกระเทือนอย่างรุนแรง เช่น ความเครียด การติดเชื้อรุนแรง เป็นโรคร้ายเฉียบพลัน เกิดอุบัติเหตุร้ายแรง หรือเข้ารับการผ่าตัด
• โรคอ้วน น้ำหนักเกิน โดยปัจจัยนี้เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดภาวะดื้ออินซูลิน เพราะในคนกลุ่มนี้มักมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตสูง ซึ่งร่างกายจะย่อยอาหารจำพวกนี้เป็นน้ำตาลและต้องใช้อินซูลินเป็นตัวไขกุญแจเซลล์ต่างๆ เพื่อนำน้ำตาลไปใช้เป็นพลังงาน และไม่ให้สะสมอยู่ในกระแสเลือดนั่นเอง ดังนั้น หากรับประทานอาหารจำพวกนี้มากเกินความจำเป็นของร่างกาย ตับอ่อนจะยิ่งทำงานหนักมากขึ้นในการสั่งผลิตอินซูลินนั่นเอง

อาการของภาวะดื้ออินซูลิน

สำหรับภาวะดื้ออินซูลินนั้นตรวจพบได้ยากแถมอาการแสดงไม่ชัดเจน ซึ่งกว่าจะรู้ตัวก็อาจมีอาการเสี่ยงของโรคเบาหวานไปแล้ว แต่ทั้งนี้ก็ยังพบว่ามีความสัมพันธ์ของอาการบางอย่างที่สามารถสังเกตและบ่งบอกถึงความเสี่ยงของภาวะดื้ออินซูลินได้ ดังนี้

1. คอดำ รักแร้คล้ำเป็นปื้น (Acanthosis nigricans)

ในคนที่มีภาวะดื้ออินซูลินมักพบว่าเป็นโรคผิวหนังช้าง ซึ่งจะสังเกตความผิดปกติได้ที่บริเวณลำคอ หรือรักแร้ได้ โดยจะสังเกตได้ว่าลำคอ หรือรักแร้มีสีคล้ำดำ ผิวหนังหนาเหมือนมีขี้ไคลพอก และขรุขระคล้ายกำมะหยี่ ซึ่งแม้ว่าจะขัดหรือถูก็ไม่ออก รวมไปถึงอาจมีผิวแห้ง คัน และมีกลิ่นไม่พึงประสงค์ได้ในบางคน

2. มีติ่งเนื้อที่คอ หรือตามตัว (Skin Tag)

หากสังเกตได้ว่ามีติ่งเนื้อสีขาว สีน้ำตาล หรือสีเนื้อที่เหมือนสีผิว ไม่คัน จับแล้วนิ่มไม่เจ็บ แต่อาจจะมีอาการเจ็บได้หากเกิดการเสียดสีเป็นประจำ โดยมักจะเกิดขึ้นบริเวณลำคอและส่วนต่างๆ ของร่างกาย เช่น แขน ขา หรือหลัง ติ่งเนื้อดังกล่าวนี้อาจเป็นสัญญาณเตือนได้ว่าร่างกายอาจมีภาวะดื้ออินซูลินแอบซ่อนอยู่ได้

ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่เพียงเกิดกับผู้ที่ยังไม่เป็นเบาหวานแต่มีภาวะดื้ออินซูลินแล้วเท่านั้น แต่ผู้ป่วยโรคเบาหวานก็สามารถมีอาการดังกล่าวได้เช่นกัน และในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ปล่อยให้ร่างกายต่อสู้กับภาวะนี้นานๆ อาจทำให้ร่างกายพบความผิดปกติเพิ่มขึ้นไม่ว่าจะเป็นความดันโลหิตสูง ค่าไขมันผิดปกติ หลอดเลือดแข็ง อัมพาต กล้ามเนื้อหัวใจและหลอดเลือดตีบ หรืออาจมีภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ เป็นต้น

แม้ภาวะดื้ออินซูลินจะฟังดูห่างไกล มีความเสี่ยงน้อย แต่หากคุณเป็นคนที่ชอบรับประทานอาหารจำพวกแป้ง น้ำตาลและไขมันเป็นประจำ แถมยังไม่ชอบออกกำลังกาย คุณอาจจะมีความเสี่ยงนี้อยู่โดยไม่รู้ตัวได้ ดังนั้น เพื่อป้องกันภาวะดื้ออินซูลิน แนะนำให้ควบคุมอาหารที่รับประทานให้เหมาะสม โดยเฉพาะแป้ง น้ำตาลและไขมัน ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ เลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ รวมไปถึงหมั่นออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 30 นาที เพียงเท่านี้ก็จะช่วยให้คุณไม่เสี่ยงกับภาวะดื้ออินซูลิน แถมยังห่างไกลโรคต่างๆ มีสุขภาพดีได้แล้ว

 

ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ 
ศูนย์เบาหวาน ไทรอยด์ ต่อมไร้ท่อ และควบคุมน้ำหนัก ชั้น 9 โรงพยาบาลวิมุต 
เวลาทำการ 07.00 - 19.00  น. โทร. 0-2079-0070 
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ